محیط زیست شهری
زینب محسنی نیا؛ منوچهر طبیبیان؛ فرح حبیب
چکیده
هدف تحقیق پیشرو، تبیین نحوه استفاده از گسترش عملکرد کیفیت برای انعکاس خواسته‌ها و تمایلات مردمی در ارتقا مدیریت امنیت اکولوژیک در شهر میباشد. به‌منظور بررسی عملکرد تکنیک مذکور، مجموعه تفریحی دریاچهی شهدای خلیج فارس تهران، به‌عنوان نمونه، مورد مطالعه قرار گرفت و تعداد 10 مورد از خواسته‌های مردمی در ابعاد اقتصادی، کالبدی، اجتماعی ...
بیشتر
هدف تحقیق پیشرو، تبیین نحوه استفاده از گسترش عملکرد کیفیت برای انعکاس خواسته‌ها و تمایلات مردمی در ارتقا مدیریت امنیت اکولوژیک در شهر میباشد. به‌منظور بررسی عملکرد تکنیک مذکور، مجموعه تفریحی دریاچهی شهدای خلیج فارس تهران، به‌عنوان نمونه، مورد مطالعه قرار گرفت و تعداد 10 مورد از خواسته‌های مردمی در ابعاد اقتصادی، کالبدی، اجتماعی و زیستمحیطی آشکار شد و با پیاده‌سازی تکنیک گسترش عملکرد کیفیت، 15 روش بهینه برای برآورده سازی بیشینه خواسته‌های مذکور پیشنهاد گردید. نتایج نشان میدهد که میتوان از گسترش عملکرد کیفیت در شرایط عدم اطمینان در راستای انعکاس خواسته‌ها و تمایلات مردمی در فضاهای شهری بهره برد. بر مبنای پیاده‌سازی این تکنیک در نمونه موردی، افزایش تعداد نیمکتها و نصب آلاچیقهای سقفدار برای ایجاد سایه و مکان‌نشستن (3/17) مکان‌یابی، ساخت و تجهیز ایستگاه حمل و نقل عمومی (22/11) ، ساماندهی و تجمیع مغازه‌ها و اغذیه فروشی‌ها با توجه به نوع فعالیت (64/10)، نصب لامپ‌های خورشیدی برای روشنسازی و نورپردازی محیط (27/10) ، دارای بالاترین وزن نسبی هستند. این امر، موید اهمیت بالای ابعاد کالبدی و بهداشتی در مدیریت امنیت اکولوژیک از دیدگاه نمونه‌های تحقیق است. نوآوری این مطالعه در استفاده از تکنیک گسترش عملکرد کیفیت در تبیین نقش مدیریت شهری در امنیت اکولوژیک شهر می باشد.
محیط زیست شهری
بهجت موسوی؛ محسن تابان
چکیده
نابع آب‌وخاک از گذشته‌های دور بدون محدودیت مورداستفاده بشر بوده و این امر بحران‌هایی برای محیط طبیعی ایجاد نموده است. افزایش جمعیت و فشار بر منابع طبیعی، فرسایش خاک، تغییرات خط ساحلی، نابودی زیستگاه‌های ساحلی و شبکه‌های ناکافی دفع زباله و فاضلاب سبب به مخاطره انداختن زیست‌بوم نواحی کنار آب شده است. رودخانه زهره با عبور از میان ...
بیشتر
نابع آب‌وخاک از گذشته‌های دور بدون محدودیت مورداستفاده بشر بوده و این امر بحران‌هایی برای محیط طبیعی ایجاد نموده است. افزایش جمعیت و فشار بر منابع طبیعی، فرسایش خاک، تغییرات خط ساحلی، نابودی زیستگاه‌های ساحلی و شبکه‌های ناکافی دفع زباله و فاضلاب سبب به مخاطره انداختن زیست‌بوم نواحی کنار آب شده است. رودخانه زهره با عبور از میان شهرستان هندیجان کنار آب‌هایی طولانی در میانه شهر ایجاد کرده است ولی عدم سازماندهی، نبود نظارت و برنامهریزی و مدیریت بر کناره آب، وجود ساخت‌وسازهای غیرقانونی، قرارگیری کاربری‌های نامناسب و عدم مدیریت بر آب‌های سطحی، این مکان را در معرض خطر جدی قرار داده است. تحقیق حاضر باهدف ارزیابی اکولوژیک کنار آب رودخانه زهره است و به بررسی دو کیلومتر از محدوده کنارآب رودخانه زهره که بیشترین ارتباط را با محیط شهری پیرامون خود دارد، می‌پردازد. روش تحقیق بر اساس ماهیت و روش، توصیفی و تحلیلی است. در این تحقیق نمونه‌های موفق کنار آب اکولوژیک بررسی شده و پس از استخراج معیارهای ارزیابی اکولوژیک کنارآب، امتیازدهی محدوده کنار آب رودخانه زهره با استفاده از برداشت میدانی انجام شده است و فرایند تبدیل وزندهی معیارها به شاخص‌هایی کمی در قالب مدل وزنی AHP و با استفاده از نرمافزارExpert Choice ، انجام گردید و مطابق با نتایج ارزیابی، پیشنهادهای توسعه اکولوژیکی درخور با محدوده موردمطالعه ارائه شده است. توسعه اکولوژیکی این رودخانه علاوه بر بهبود زیست‌بوم منطقه، سبب افزایش کیفیت فضاهای شهری در محدوده بلافصل رودخانه و ایجاد محرک‌های مناسب رشد برای شهر هندیجان خواهد شد.
محیط زیست شهری
مهجبین ردایی؛ اسماعیل صالحی؛ مهشید ردایی
چکیده
پاسخگویی به نیازهای اجتماعی انسان و تأمین فرصت‌های لازم در زمینه کسب تجارب اجتماعی مستلزم وجود فضا و قرارگاه کالبدی است. با نگاهی کوتاه در مجتمع‌های مسکونی امروز که از تعدادی بلوک‌های خشک، بی‌روح و تکراری تشکیل شده است به راحتی میتوان دریافت که در پی چهره مجتمع و مردم آن، ملال و رخوت موج می‌زند. از اینرو لزوم توجه به قابلیت‌های ...
بیشتر
پاسخگویی به نیازهای اجتماعی انسان و تأمین فرصت‌های لازم در زمینه کسب تجارب اجتماعی مستلزم وجود فضا و قرارگاه کالبدی است. با نگاهی کوتاه در مجتمع‌های مسکونی امروز که از تعدادی بلوک‌های خشک، بی‌روح و تکراری تشکیل شده است به راحتی میتوان دریافت که در پی چهره مجتمع و مردم آن، ملال و رخوت موج می‌زند. از اینرو لزوم توجه به قابلیت‌های محیط به عنوان بستر فعالیت‌های انسانی، در جهت نزدیکتر کردن انسان‌ها به یکدیگر و جبران بخشی از تعاملات اجتماعی از دست رفته جاری در فضاهای باز مجتمع‌های مسکونی، امری اجتناب‌ناپذیر است. مقاله حاضر به نقش ادراک عناصر طبیعی در افزایش ایجاد حیات جمعی در پیکره سکونت‌گاه‌های شهری به خصوص فضای باز مجتمع‌های مسکونی تأکید دارد. روش تحقیق مورد استفاده در این پژوهش توصیفی- تحلیلی است. پژوهش‌گر سعی دارد تا رابطه بین متغیرهای تحقیق را در جامعه آماری سه مجتمع مسکونی در شهر یزد را مورد بررسی قرار داده است. در این مطالعه مولفههای موثر بر حیات جمعی فضای باز مجتمع‌های مسکونی در سه بعد 1-کالبدی 2-عملکردی 3-معنایی مورد بررسی قرار گرفت. همچنین مولفههای موثر بر ادراک طبیعت و عناصر طبیعی بر پایه حس بویایی، بینایی، شنوایی، لامسه، محور حرکتی و تصویر ذهنی بررسی شد. در نهایت با توجه به اطلاعات گردآوری شده و تجزیه و تحلیل آن‌ها، این نتیجه حاصل گردید که بین میزان فضاهای باز و عمومی، ادراک عناصر طبیعی و قابلیت حیات جمعی مجتمع‌های مسکونی رابطه مثبت معنی‌داری وجود دارد.
محیط زیست شهری
سارا داز؛ عطا غفاری گیلانده؛ علی عزیزی
چکیده
چکیدهدر پژوهش حاضر جهت بررسی روند تغییرات کاربری فضای سبز شهری گرگان از تصاویر سنجنده‌های ماهواره لندست 5، 7 و 8 به ترتیب متعلق به سالهای 1366، 1380 و 1393 استفاده شده است. پس از پیش‌پردازش لازم در تصاویر، نقشه‌های کاربری و پوشش اراضی هر سال با روش طبقه‌بندی نظارت شده، در سه کلاس اراضی ساخته شده، بایر و فضای سبز تهیه گردید. در ادامه فرایند ...
بیشتر
چکیدهدر پژوهش حاضر جهت بررسی روند تغییرات کاربری فضای سبز شهری گرگان از تصاویر سنجنده‌های ماهواره لندست 5، 7 و 8 به ترتیب متعلق به سالهای 1366، 1380 و 1393 استفاده شده است. پس از پیش‌پردازش لازم در تصاویر، نقشه‌های کاربری و پوشش اراضی هر سال با روش طبقه‌بندی نظارت شده، در سه کلاس اراضی ساخته شده، بایر و فضای سبز تهیه گردید. در ادامه فرایند طبقه‌بندی مورد صحت سنجی قرار گرفت. یافته‌ها نشان داد که بین سالهای 1366 تا 1380 فضای سبز 55/4 کیلومترمربع کاهش داشته است. همچنین بین سالهای 1380 تا 1393 مناطق ساخته شده به میزان 39/15 درصد معادل 48/5 کیلومترمربع افزایش و در مقابل فضای سبز 98/1 کیلومترمربع تغییرات کاهشی داشته است. نتایج حاصل از بررسی روند تغییرات طی 27 سال نشان داد که فضای سبز به میزان قابلتوجهی علیرغم گسترش کالبدی شهر کاهش یافته، بهطوری که از 4/16 کیلومترمربع در سال 1366 به میزان 87/9 کیلومترمربع در سال 1393 رسیده است. نتایج این تحقیق میتواند گام مؤثری در راستای مدیریت بهتر فضای سبز شهری گرگان ایفا نماید.
محیط زیست شهری
قباد زرین منش؛ فروزان فرخیان
چکیده
هدف از انجام پژوهش حاضر شناسایی مؤلفه‌های پایداری شهری در شهر لیکک از توابع استان‌کهگیلوبه و بویراحمد از نوع کاربردی با استفاده از روش توصیفی - تحلیلی بوده است. نخست 36 شاخص در 4 بعد محیطی، اقتصادی، اجتماعی و کالبدی پایداری شهری با استفاده از اسناد و نظر 23 نفر از خبرگان حوزه مربوطه تعیین گردید. به‌منظور رتبه‌بندی عوامل از ﻓﺮآﯾﻨﺪ ...
بیشتر
هدف از انجام پژوهش حاضر شناسایی مؤلفه‌های پایداری شهری در شهر لیکک از توابع استان‌کهگیلوبه و بویراحمد از نوع کاربردی با استفاده از روش توصیفی - تحلیلی بوده است. نخست 36 شاخص در 4 بعد محیطی، اقتصادی، اجتماعی و کالبدی پایداری شهری با استفاده از اسناد و نظر 23 نفر از خبرگان حوزه مربوطه تعیین گردید. به‌منظور رتبه‌بندی عوامل از ﻓﺮآﯾﻨﺪ تحلیل ﺳﻠﺴﻠﻪﻣﺮاﺗﺒﯽ (AHP) و نرمافزار Expert choice استفاده شد. در مطالعه حاضر نرخ ناسازگاری کلیه مقایسات زوجی کمتر از 1/0 بوده است. لذا، سازگاری ماتریس مقایسات قابل قبول است. نوآوری پژوهش حاضر شناسایی شاخصهای پایداری در شهری کوچک با موقعیت جغرافیایی و آداب و رسوم و فرهنگ خاص و به‌کارگیری معیارهای کمی و کیفی به‌طور همزمان و امتیازدهی و اولویت‌بندی آن‌ها بوده است. یافته‌ها نشان داد که به ترتیب عوامل اقتصادی، عوامل محیطی، عوامل کالبدی، و اجتماعی دارای اهمیت بودند. از بین مؤلفه‌ها یا زیرمعیارها، وضعیت درآمد و درصد اشتغال به‌عنوان مهمترین عوامل تأثیرگذار بر پایداری شهری قلمداد گردید. بنابراین شاخصهای پایداری و درجه اهمیت آن‌ها در شهرهای کوچک، متأثر از شرایط اقتصادی، اجتماعی، محیط زیستی و کالبدی آن جوامع است. رشد نامتوازن شهرنشینی با زیرساخت‌های نامناسب شهری و عدم فرصت‌های شغلی کافی موجب ناپایداری شهری میشود. فرآیند پایداری جریانی چندبعدی است که باید ضمن توجه به بهبود وضعیت اقتصادی و ایجاد رفاه همگانی، از نابودی منابع، تخریب محیط زیست و ناهنجاری‌های اجتماعی اجتناب شود.
محیط زیست شهری
بهناز عباداله‌زاده ملکی؛ زهرا سادات سعیده زرآبادی؛ سعید پیری؛ محمدرضا فرزادبهتاش
چکیده
مطالعه حاضر با هدف شناسایی عوامل کلیدی و مؤثر بر آستانه تاب‌آوری فضاهای شهری در برابر زلزله در شهر زنجان اجرا گردید. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده است. جامعه آماری تحقیق جامعه آماری شامل کلیه کارشناسان و مدیران شهرداری زنجان بودند تعداد 27 نفر به‌عنوان حجم نمونه تعیین گردید و با استفاده از روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند. ابزار ...
بیشتر
مطالعه حاضر با هدف شناسایی عوامل کلیدی و مؤثر بر آستانه تاب‌آوری فضاهای شهری در برابر زلزله در شهر زنجان اجرا گردید. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده است. جامعه آماری تحقیق جامعه آماری شامل کلیه کارشناسان و مدیران شهرداری زنجان بودند تعداد 27 نفر به‌عنوان حجم نمونه تعیین گردید و با استفاده از روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند. ابزار تحقیق پرسشنامه خبرگان بوده است. استفاده از مفهوم آستانه تاب‌آوری و رویکرد اجتماعی- بوم‌شناسی در بررسی تاب‌آوری فضاهای شهری نوآوری تحقیق محسوب میشود. نتایج پژوهش نشان میدهد که اغلب شاخصهای مرتبط با برنامهریزی و طراحی مناسب شبکه ارتباطی و هماهنگی آن با بستر بوم‌شناختی دارای بالاترین نیروی محرکه هستند. براساس خروجی مدل نیز شاخصهای مؤثر بر آستانه تاب‌آوری اجتماعی- بوم‌شناسی فضاهای شهری در 9 سطح قابل طبقه‌بندی هستند که در یک تقسیم‌بندی فراگیرتر میتوان آن‌ها را به سه سطح شاخصهای بنیادی، پیوندی و وابسته تقسیم‌بندی نمود. اغلب شاخصهای بنیادی که دارای بیشترین اهمیت در سیستم تاب‌آوری فضاهای شهری هستند را متغیرهای نهادی تشکیل می‌دهند در حالیکه شاخصهای پیوندی مرتبط با ویژگیهای شبکه معابر و بستر طبیعی فضای‌شهری است و در‌نهایت شاخصهای وابسته نیز به ویژگیهای کالبدی و کارکردی فضای‌شهری اشاره دارند.
محیط زیست شهری
حسن علیزاده؛ محمد خلج
چکیده
هدف از مطالعه حاضر، تعیین محدودههای آسیبپذیر و مقاوم مناطق آبرفتی غرب شهر تهران در مقابل مخاطرات لرزهای بوده است. روش تحقیق شامل بررسی شکستگی‌های مهم، گسلهای مؤثر، استفاده از دیاگرام‌های رسوبی گمانه‌های حفاری شده و دادههای ژئوتکنیکی است. نمونهها از دو جنبه تراکم و آزمون نفوذ استاندارد مورد بررسی قرار گرفتند و در ...
بیشتر
هدف از مطالعه حاضر، تعیین محدودههای آسیبپذیر و مقاوم مناطق آبرفتی غرب شهر تهران در مقابل مخاطرات لرزهای بوده است. روش تحقیق شامل بررسی شکستگی‌های مهم، گسلهای مؤثر، استفاده از دیاگرام‌های رسوبی گمانه‌های حفاری شده و دادههای ژئوتکنیکی است. نمونهها از دو جنبه تراکم و آزمون نفوذ استاندارد مورد بررسی قرار گرفتند و در نهایت نقشه پهنه‌بندی آبرفتی مناطق غربی شهر تهران در مقابل مخاطرات لرزهای ترسیم شد. در این تحقیق برای اولین بار تأتیر امواج لرزهای بر اساس ارتباطات زیر سطحی گسلها با مناطق آبرفتی در غرب شهر تهران مورد ارزیابی قرار گرفته است. طبق یافته‌های تحقیق بخشهای جنوب شرقی منطقه مورد مطالعه، از نظر تشدید شدت امواج لرزهای، دارای بیشترین تأتیر و ناحیه شمالی آن فاقد هرگونه تشدید است. علاوه بر این با توجه به کیفیت خاک، امکان وقوع روان‌گرایی نیز در منطقه مورد مطالعه، دارای اهمیت است. از آن‌جا که شهر تهران بر روی سازندهای آبرفتی بنا شده است، بررسی نوع و گسترش آبرفتها و عکسالعمل آبرفتها در مقابل مخاطرات لرزهای در شهر تهران برای طراحان و سازندگان پروژه‌های عمرانی بسیار ضروری خواهد بود؛ زیرا این دادهها در برنامهریزیهای لازم برای تقویت مناطق مختلف شهری و کاهش مخاطرات لرزهای کاربرد دارد.
محیط زیست شهری
فرهاد برندک
چکیده
تحقق پایداری با بهره برداری مناسب از منابع و ایجاد توازن میان انسان، اجتماع و طبیعت امکان پذیر میباشد. از این رو، شرایط امروزی شهرها ایجاب میکند که برنامه‌ریزان، اقدام به بررسی، تجزیه و تحلیل و ارزیابی پایداری شهرها از جهات مختلف نمایند. هدف تحقیق حاضر، ارزیابی کارایی برخی از شاخصهای عملکرد زیستی مناطق شهری اصفهان با تاکید ...
بیشتر
تحقق پایداری با بهره برداری مناسب از منابع و ایجاد توازن میان انسان، اجتماع و طبیعت امکان پذیر میباشد. از این رو، شرایط امروزی شهرها ایجاب میکند که برنامه‌ریزان، اقدام به بررسی، تجزیه و تحلیل و ارزیابی پایداری شهرها از جهات مختلف نمایند. هدف تحقیق حاضر، ارزیابی کارایی برخی از شاخصهای عملکرد زیستی مناطق شهری اصفهان با تاکید بر مولفههای تاثیرگذاری چون؛ جمعیت، محدوده و مساحت، میزان تولید پسماند و همچنین میزان فضاهای سبز شهری، تعداد درختان موجود و میزان نهرها مناطق شهری اصفهان میباشد. روش تحقیق در این مقاله، روش توصیفی- تحلیلی است. در این راستا، از مدل تحلیل پوششی دادهها برای توصیف و تحلیل شرایط موجود استفاده شده است. جامعه آماری شامل مناطق چهاردهگانه شهر اصفهان، براساس اسناد رسمی شهر میباشد. مطابق با نتایج کلی، در مدل CCR-O، تنها مناطق شهری 4 و 9 دارای کارایی کامل و منطقه 5 دارای کارایی قابل قبول است. هم چنین، در روش BCC-O، مناطق 2، 12 و 13 شهری به مناطق کارآی موجود در مدل CCR-O اضافه شدند و مناطق 5 ، 6 ، 7 ، 8 ، 10، 11و 14، دارای کارایی قابل قبول میباشند.
محیط زیست شهری
محمود عنانهاد؛ حمزه غلامعلی زاده؛ فرزانه اسدی ملک جهان
چکیده
محلههای شهری با توجه به خاطرات فردی و جمعی در ذهن شهروندان منطقه جایگاه ویژهای دارند. ازاین رو، مفهوم سکونت و شکلگیری آن در رابطه انسان با مکان، با برآورده شدن نیازها و رفتارهای انسان ارتباط تنگاتنگی دارد. در این رابطه هویت به مثابه بخشی از احراز حسِ بودن و تعلق از ضرورت هایی میباشد که لازم است در طراحی محیطهای سکونتی ...
بیشتر
محلههای شهری با توجه به خاطرات فردی و جمعی در ذهن شهروندان منطقه جایگاه ویژهای دارند. ازاین رو، مفهوم سکونت و شکلگیری آن در رابطه انسان با مکان، با برآورده شدن نیازها و رفتارهای انسان ارتباط تنگاتنگی دارد. در این رابطه هویت به مثابه بخشی از احراز حسِ بودن و تعلق از ضرورت هایی میباشد که لازم است در طراحی محیطهای سکونتی مورد توجه قرار گیرد. هدف کلی از پژوهش حاضر، شناخت عناصر مؤثر در ایجاد حس تعلق به مکان، به منظور رهیافتی جهت حفظ هویت واحدهای مسکونی در محله شهری است. این مطالعه به‌صورت موردی در محله قدیمی و با ارزش ساغریسازان رشت صورت پذیرفت. روش تحقیق در این پژوهش توصیفی- تحلیلی، برمبنای استدلال منطقی و با استفاده از راهبرد ترکیبی (کیفی- کمّی) است. برای بررسی خانه‌ها و بناهای بومی مورد مطالعه، پرسشنامه سنجش شاخص ها تهیه و تنظیم و در بین 47 ساکنین این بافت قدیمی توزیع گردید ، سپس اطلاعات جمع آوری شده با نرم افزار SPSS تحلیل شدند. ارزیابی نتایج حاکی از وابستگی معنادار ساکنین در واحدهای مسکونی قدیمی، نسبت به آپارتمان‌سازی‌های جدید در محله ساغریسازان است. از جمله علل این قضیه عبارتند از: مشکلات اقتصادی، فرهنگی و زیرساختی موجود در بافت قدیم، یکنواختی محیط و بلندمرتبه سازی، کاهش هویت بومی، فقدان حس زندگی جمعی، مهاجرپذیری، فقدان خاطرات جمعی در آپارتمان‌نشینی، عدم اُنس با محیط، تغییر نگرش مردم به زندگی.
محیط زیست شهری
وحید صفریان زنگیر؛ بتول زینالی؛ لیلا جعفرزاده علی آباد
چکیده
پژوهش حاضر باهدف تحلیل شرایط سینوپتیکی وقوع بارشهای منجر به سیلاب شهرستان خلخال در استان اردبیل، دادههای آماری بارش 30 ساله مربوط به 1366 تا 1395 را مورد بررسی قرار میدهد. بیشترین بارش در تاریخ 18/09/1370 رخ داده است. نقشه‌های جوی سینوپتکی این بازه زمانی در تراز 500 میلی‌بار شامل نقشه فشار سطح دریا، ارتفاع ژئوپتانسیل، سرعت و جهت باد، ...
بیشتر
پژوهش حاضر باهدف تحلیل شرایط سینوپتیکی وقوع بارشهای منجر به سیلاب شهرستان خلخال در استان اردبیل، دادههای آماری بارش 30 ساله مربوط به 1366 تا 1395 را مورد بررسی قرار میدهد. بیشترین بارش در تاریخ 18/09/1370 رخ داده است. نقشه‌های جوی سینوپتکی این بازه زمانی در تراز 500 میلی‌بار شامل نقشه فشار سطح دریا، ارتفاع ژئوپتانسیل، سرعت و جهت باد، رطوبت، دما، آب قابل بارش در سطح زمین و بلوکینک (امگا)، با استفاده از تصاویر ماهوارهای از پایگاه دادههایNCEP/NCA وابسته به سازمان ملی اقیانوس‌شناسی ایالات‌متحده، تهیه‌شده است. روش تحقیق رویکرد محیطی به گردشی انجام شده است. نتایج نشان داد که علاوه بر شرایط جوی و زمینی مؤثر در ایجاد بارش سنگین در تاریخ مذکور، وضعیت داخلی همراه با الگوی خارجی مثل دریاهای اطراف و مجاور ایران مثل دریای سیاه و مدیترانه تأثیر داشته است. مقدار بارش ماهیانه ایستگاه خلخال به‌عنوان منطقه‌ای که در جنوب استان اردبیل و جنوب غربی دریای خزر، در سه ماه فصل بهار دارای بارش بیشتر میباشد. در ماه‌های اسفند (8/1321)، فروردین (7/1716) و اردیبهشت (5/1448) میلیمتر بود. بیشترین مخاطرات طبیعی جوی متأثر از بارشهای سنگین و سیلاب در خلخال خسارات داخل شهری، روستای، حاشیه رودخانه‌ها و کشاورزی، در ماه‌های مذکور صورت گرفته است. The present study with aims of analyzing the synoptic conditions of rainfall occurring in the Khalkhal cit
محیط زیست شهری
زهره الزهرا روحی پور؛ سید محمد شبیری؛ مریم لاریجانی؛ علیرضا میکائیلی
چکیده
هدف این پژوهش بررسی اثرات احداث مدرسه طبیعت در زیست‌پذیری شهری در پارک پردیسان تهران است. پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی است که تحلیل‌های آن با استفاده از تکنیک دلفی انجام‌شده است. نتایج بررسی نشان میدهد که آموزش محیط زیستی به‌صورت مدارس طبیعت اثر مستقیم و غیرمستقیم در مؤلفه‌های زیست‌پذیری شهری پایداری دارد. مقدار اثرگذاری ...
بیشتر
هدف این پژوهش بررسی اثرات احداث مدرسه طبیعت در زیست‌پذیری شهری در پارک پردیسان تهران است. پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی است که تحلیل‌های آن با استفاده از تکنیک دلفی انجام‌شده است. نتایج بررسی نشان میدهد که آموزش محیط زیستی به‌صورت مدارس طبیعت اثر مستقیم و غیرمستقیم در مؤلفه‌های زیست‌پذیری شهری پایداری دارد. مقدار اثرگذاری کل ابعاد مدارس طبیعت به ترتیب برای شاخصهای زیستمحیطی 538/0، اقتصادی 521/0 و اجتماعی 429/0 است، لذا ایجاد و توسعه مدارس طبیعت موجب بهبود زیست‌پذیری در شهر خواهد شد. علاوه بر این مقدار، اثر مستقیم که بیانکننده تأثیر شاخص بر زیست‌پذیری بدون دخالت سایر شاخصها است، کمی متفاوت از اثر کل است و گویای این مطلب است که شاخصها به‌طور مستقیم تأثیر زیادی بر زیست‌پذیری دارند.
محیط زیست شهری
بهروز سبحانی؛ وحید صفریان زنگیر؛ رباب دیهم ساریخان
چکیده
بارشهای رعد و برقی نوعی از رگبارهای غیر پایدار هستند که با یک حالت غیرعادی فوق‌العاده قوی، از جابه‌جایی اتمسفر ایجاد میشوند و از پدیده‌های مهم آب و هوایی در شمال غرب کشور محسوب میشوند. هدف از این پژوهش بررسی توزیع مکانی بارشهای رعد و برقی استان اردبیل با استفاده از تصاویر ماهواره‌ی و برآورد آب قابل بارش است. در این تحقیق از ...
بیشتر
بارشهای رعد و برقی نوعی از رگبارهای غیر پایدار هستند که با یک حالت غیرعادی فوق‌العاده قوی، از جابه‌جایی اتمسفر ایجاد میشوند و از پدیده‌های مهم آب و هوایی در شمال غرب کشور محسوب میشوند. هدف از این پژوهش بررسی توزیع مکانی بارشهای رعد و برقی استان اردبیل با استفاده از تصاویر ماهواره‌ی و برآورد آب قابل بارش است. در این تحقیق از دادههای ایستگاه‌های سینوپتیک، تصاویر ماهوارهای و همچنین برای برآورد آب قابل بارش از باندهای 17 و 18 سنجیده مودیس استفاده شد.ه است تصاویر بارشهای رعد و برقی روزهای 10/5/2010 و 18/6/2012 در نرمافزار ENVI4.4 پردازش و سپس در محیط ArcGIS درونیابی گردید. همچنین نتایج درونیابی دادههای زمینی نیز نشان داد که بیشترین بارشهای رعد و برقی در ایستگاه خلخال، کمترین آن در ایستگاه مشکینشهر رخ میدهد و بارشهای رعد و برقی استان در فصل بهار و اوایل تابستان اتفاق می‌افتد. نتایج حاصل از تحلیل دادههای زمینی و تصاویر ماهواره حاکی از این واقعیت است که بارشهای رعد و برقی مستخرج از تصاویر ماهوارهای به‌مراتب دقیق‌تر از دادههای حاصل از طریق برداشتهای زمینی است و نیز میتوان نقشه‌های بارشهای رعد و برقی را با سرعت و دقت، استخراج و درروند پیش‌بینیهای مخاطرات جوی و برنامهریزی بهینه منابع آب در استان اردبیل به کار گرفت.
محیط زیست شهری
حسین نظم فر؛ علی عشقی چهاربرج؛ احمد اسمعیلی
دوره 9، شماره 17 ، خرداد 1397، ، صفحه 35-48
چکیده
هدف پژوهش حاضر بررسی شاخصهای رشد هوشمند شهری در مناطق شهرداری شهر ارومیه با تأکید به سه بعد اجتماعی- اقتصادی، کالبدی (زیرساختی) و زیستمحیطی–دسترسی میباشد. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی از نوع کاربرد است. در این راستا از فرآیند تحلیل شبکهای (ANP) جهت وزندهی شاخصها و برای سطح‌بندی مناطق از مدلELECTRE استفاده گردید. نتایج پژوهش نشان ...
بیشتر
هدف پژوهش حاضر بررسی شاخصهای رشد هوشمند شهری در مناطق شهرداری شهر ارومیه با تأکید به سه بعد اجتماعی- اقتصادی، کالبدی (زیرساختی) و زیستمحیطی–دسترسی میباشد. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی از نوع کاربرد است. در این راستا از فرآیند تحلیل شبکهای (ANP) جهت وزندهی شاخصها و برای سطح‌بندی مناطق از مدلELECTRE استفاده گردید. نتایج پژوهش نشان داد که منطقه یک در رتبه اول و منطقه سه و چهار در رتبه دوم و در نهایت منطقه دو در رتبه سوم قرار دارد. همچنین بین مناطق شهری ارومیه در زمینه تناسب با شاخصهای رشد هوشمند شهری، تفاوت قابل توجهی وجود دارد و باید جهت توسعه آتی شهر، توجه ویژهای به مناطق محروم صورت پذیرد. با مدنظر قرار دادن نتایج به دست آمده، توجه به الگوی رشد هوشمند شهری در مناطق چهارگانه شهر ارومیه امری اجتناب‌ناپذیر است.
محیط زیست شهری
سحر حسن پور
دوره 9، شماره 17 ، خرداد 1397، ، صفحه 63-74
چکیده
پژوهش حاضر با هدف ارزیابی ظرفیت تحمل اکولوژیکی توسعۀ سکونتگاهی در شهر سمنان اجرا گردیده است. رویکرد پژوهش، کاربردی و روش انجام آن، توصیفی- تحلیلی بود. دادههای تحقیق با استفاده از روش اسنادی، جمع‌آوری گردید. نتایج محاسبات نشان دادند که ظرفیت تحمل منابع زمین و آب به ترتیب در شهر سمنان برابر 960091/0 و 003529/0 بوده و از حد خارج شده است. پیشبینی ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف ارزیابی ظرفیت تحمل اکولوژیکی توسعۀ سکونتگاهی در شهر سمنان اجرا گردیده است. رویکرد پژوهش، کاربردی و روش انجام آن، توصیفی- تحلیلی بود. دادههای تحقیق با استفاده از روش اسنادی، جمع‌آوری گردید. نتایج محاسبات نشان دادند که ظرفیت تحمل منابع زمین و آب به ترتیب در شهر سمنان برابر 960091/0 و 003529/0 بوده و از حد خارج شده است. پیشبینی جمعیت در سالهای آینده نیز بیانگر این است که ظرفیت تحمل منابع زمین در سال 1405 به اتمام خواهد رسید و ظرفیت تحمل منابع آب، هم اکنون با بحران و در مرز هشدار قرار دارد و در سالهای آتی شدیدتر نیز خواهد شد. از محاسبات میتوان نتیجه گرفت که ظرفیت تحمل اکولوژیکی برای سکونت در شهر سمنان در سالهای آتی پایدار نبوده و قادر به پاسخگویی به تقاضای آب و زمین شهروندان، نخواهد بود.
محیط زیست شهری
محمدعلی فیروزی؛ مصطفی محمدی ده‌چشمه؛ جعفر سعیدی
دوره 8، شماره 15 ، خرداد 1396، ، صفحه 13-28
چکیده
ارزیابی پایداری زیستمحیطی، یکی از مهمترین ابزارها در فرآیند برنامهریزی توسعه پایدار است که توجه به آن در سیاست‌گذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌ها امری اجتناب‌ناپذیر است. این تحقیق از نوع کاربردی و روش آن توصیفی- تحلیلی میباشد. هدف تحقیق، ارزیابی شاخصهای پایداری زیستمحیطی کلانشهر اهواز با تأکید بر شاخصهای آلودگی هوا و آلاینده‌های ...
بیشتر
ارزیابی پایداری زیستمحیطی، یکی از مهمترین ابزارها در فرآیند برنامهریزی توسعه پایدار است که توجه به آن در سیاست‌گذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌ها امری اجتناب‌ناپذیر است. این تحقیق از نوع کاربردی و روش آن توصیفی- تحلیلی میباشد. هدف تحقیق، ارزیابی شاخصهای پایداری زیستمحیطی کلانشهر اهواز با تأکید بر شاخصهای آلودگی هوا و آلاینده‌های صنعتی است. برای دستیابی به هدف مذکور، شاخصها در چارچوب مدل وزنیAHP وزندهی گردیدند و برای تحلیل مکانی- فضایی دادهها، از نرمافزار GIS، استفاده شده است. شاخصهای این تحقیق برای ارزیابی پایداری زیستمحیطی شهری، با تأکید بر دو شاخص آلودگی هوا و آلاینده‌های صنعتی بررسی گردید. یافته‌های تحقیق، بیانگر آن است که شهر اهواز، بر اساس شاخص آلودگی هوا، در شرایط زیستمحیطی ناپایداری قرار، دارد، به طوری که منطقه یک با ضریب اثر (326/0)، بالاترین ارزش وزنی و منطقه دو، با وزن (033/0)، دارای کمترین میزان آلودگی نسبت به سایر مناطق است. همچنین زیر شاخص طوفان‌های گرد و غبار هم به صورت کلی مناطق شهر، اهواز، را، تحت تأثیر قرار میدهد. ارزیابی حاصل از آلودگی صنعتی نیز نشان میدهد که منطقه هشت شهری بالاترین میزان آلودگی را با ضریب اثر (331/0)، را، دارد و منطقه یک با ضریب اثر (024/0)، کمترین میزان آلودگی صنعتی را در بین مناطق شهری دارد.
محیط زیست شهری
ژیلا سجادی؛ کیومرث یارمرادی؛ رضا کانونی؛ مرتضی حیدری
دوره 8، شماره 15 ، خرداد 1396، ، صفحه 97-110
چکیده
کیفیت محیط زیست را میتوان کیفیت زندگی تلقی نمود و از عوامل مهم توسعه پایدار میباشد. در این راستا حکومت‌های محلی تأثیر بسیاری بر چگونگی توسعه روابط محیط زیست شهری دارند. هدف پژوهش بررسی نقش حکمروایی شایسته در ارتقای کیفیت محیط زیست شهری از دیدگاه ساکنان و بررسی وضعیت محیط زیست شهری محله باغ فردوس است که از نظر هدف کاربردی و به ...
بیشتر
کیفیت محیط زیست را میتوان کیفیت زندگی تلقی نمود و از عوامل مهم توسعه پایدار میباشد. در این راستا حکومت‌های محلی تأثیر بسیاری بر چگونگی توسعه روابط محیط زیست شهری دارند. هدف پژوهش بررسی نقش حکمروایی شایسته در ارتقای کیفیت محیط زیست شهری از دیدگاه ساکنان و بررسی وضعیت محیط زیست شهری محله باغ فردوس است که از نظر هدف کاربردی و به لحاظ روش توصیفی – تحلیلی است. جمع آوری دادهها از طریق پر کردن پرسشنامه و مصاحبه رو در رو با ساکنان با حجم 374 نفر و تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده از نرم افزار SPSS انجام گرفته است. یافته‌های تحقیق حاکی از آن است که در شاخص مشارکت، تمایل به شرکت در تصمیم گیری‌های محیط زیستی در سطح محله، در شاخص پاسخگویی، توجه مسئولان به بهبود وضعیت محیط زیست محله شما، در شاخص اثربخشی و کارایی، تأثیر برنامه‌های اعمال شده شهرداری در کاهش آلودگی( هوا، آب و...) محل زندگی شما، در شاخص شفافیت، میزان اطلاع شما از اجرای طرح‌ها و برنامه‌های زیستمحیطی در محله، در شاخص مسئولیت پذیری، میزان مسئولیت پذیری مدیران شهری در قبال حفظ محیط زیست شهری، در شاخص قانون محوری، میزان برخورد قانونی مسئولین با عوامل آلوده کننده محلی، در شاخص عدالت و برابری، میزان دسترسی به فضاهای باز و سبز و فضاهای زیست محیطی در محله دارای بار عاملی بیش‌تری بودند.
محیط زیست شهری
اسماعیل صالحی؛ احمدرضا یاوری؛ فرانه وکیلی؛ پرستو پریور
دوره 7، شماره 13 ، خرداد 1395، ، صفحه 67-80
چکیده
امروزه روند رو به رشد شهرها و افزایش جمعیت باعث برهم زدن نظم طبیعت و تغییر ساختار اصلی و اولیه سرزمین شده است. در سالهای اخیر در جهت جلوگیری از رشد افقی شهرها ایده ساخت بناهای بلند در شهرهای جهان و همچنین کلانشهر تهران مطرح شده است. یکی از اثرات منفی بلندمرتبه سازی تغییر جریان باد شهری میباشد. بر این اساس هدف این مطالعه ارزیابی ...
بیشتر
امروزه روند رو به رشد شهرها و افزایش جمعیت باعث برهم زدن نظم طبیعت و تغییر ساختار اصلی و اولیه سرزمین شده است. در سالهای اخیر در جهت جلوگیری از رشد افقی شهرها ایده ساخت بناهای بلند در شهرهای جهان و همچنین کلانشهر تهران مطرح شده است. یکی از اثرات منفی بلندمرتبه سازی تغییر جریان باد شهری میباشد. بر این اساس هدف این مطالعه ارزیابی اثر ساختمانهای بلند بر علمکرد جریان باد شهری با استفاده از روش قیاسی- استنتاجی است. در این تحقیق منطقه 22 کلانشهر تهران به علت روند روبه رشد بلندمرتبه سازی به عنوان پژوهش موردی انتخاب شده است. نتایج ارزیابی اثر بلندمرتبه سازی بر جریان باد در سطح منطقه 22 بیانگر این موضوع میباشد که به دلیل مکان‌یابی نادرست و غیر اصولی ساختمانهای بلند در این منطقه الگوی طبیعی وزش باد تغییر یافته و در نتیجه موجب بروز اثرات ثانویه ناشی از رکود یا تشدید جریان باد شده و کریدور ورودی هوا به شهر تهران را با مشکل جدی مواجه ساخته است. بر این اساس رعایت اصول و معیارهای مناسب مکان‌یابی و ارزیابی بلندمرتبه سازی توسط مدیران شهری زمینهای برای اقدامات صحیح مدیریتی در جهت کاهش اثرات فراهم مینماید.
محیط زیست شهری
ابوالفضل مشکینی؛ سهراب موذن؛ مصطفی نوروزی
دوره 6، شماره 12 ، آذر 1394، ، صفحه 17-32
چکیده
در دهههای اخیر موضوع کیفیت محیط شهری به یکی از مباحث کلیدی در حوزه مطالعات انسان و محیط تبدیل شده است. سنجش کیفیت نه فقط براساس محیط عینی بلکه همچنین بر پایه ادراک افراد از محیطی که به آن تعلق دارند صورت میپذیرد. در این راستا کیفیت محیط براساس رضایتمندی شهروندان نیز قرار می‌گیرد. بنابراین باید بررسی شود که برداشت ذهنی افراد ...
بیشتر
در دهههای اخیر موضوع کیفیت محیط شهری به یکی از مباحث کلیدی در حوزه مطالعات انسان و محیط تبدیل شده است. سنجش کیفیت نه فقط براساس محیط عینی بلکه همچنین بر پایه ادراک افراد از محیطی که به آن تعلق دارند صورت میپذیرد. در این راستا کیفیت محیط براساس رضایتمندی شهروندان نیز قرار می‌گیرد. بنابراین باید بررسی شود که برداشت ذهنی افراد از کیفیت مکانی که در آن زندگی میکند چگونه است. ویژگیهایی که شهرهای کوچک به درک و تفسیر بیشتر از محیطی که افراد در آن زندگی میکنند کمک میکند کدامند. مقاله حاضر با هدف سنجش کیفیت محیط شهری در شهرهای عجبشیر، ایلخچی، ملکان و آذرشهر نگاشته شده است و بر آن است که با توصیف و تشریح مفهوم کیفیت محیط شهری، ضمن بررسی وضعیت این چهار شهر از لحاظ شاخصهای کیفیت محیط شهری، به شناسایی مولفههای موثر بر رضایتمندی از کیفیت محیط شهری در این شهرها بپردازد. شیوه انجام این تحقیق بر مبنای روش تحلیل رگرسیون چند متغیره سلسلهمراتبی بوده و مدل ارائه شده در این زمینه نیز بر اساس چارچوب دیدگاه تحقیقات تجربی استوار میباشد که به مدل تجربی سنجش کیفیت محیط معروف است. بر اساس نتایج به‌دست آمده، وضعیت کیفیت محیط شهری در چهار شهر مورد مطالعه پایینتر از حد متوسط قرار گرفت؛ در این بین باتوجه به ویژگیهای خاص شهرهای کوچک از لحاظ اجتماعی و روابط بین ساکنین، ویژگی کیفیت محتوایی از وضعیت مناسبی در این شهرها برخوردار بود. در بین مولفههای موثر بر کیفیت محیط شهری در مجموع کیفیت محیط سکونتی بالاترین رتبه را به خود اختصاص داد.
محیط زیست شهری
بهروز ساری صراف؛ طاهره جلالی عنصرودی؛ فاطمه سرافروزه
دوره 6، شماره 12 ، آذر 1394، ، صفحه 33-48
چکیده
در حال حاضر، گرمایش یکی از مهمترین مسایل زیستمحیطی به شمار می‌رود. در تحقیق حاضر، به منظور آشکار شدن اثر گرمایش بر اقلیم شهرهای واقع در حوضه دریاچه ارومیه، تغییرات 14 متغیر اقلیمی در سه مقیاس زمانی سالانه، فصل تر و فصل خشک با استفاده از دو روش من‌کندال و حداقل مربعات خطا بررسی گردید. نتایج نشان داد که بر اساس هر دو آزمون مذکور، در ...
بیشتر
در حال حاضر، گرمایش یکی از مهمترین مسایل زیستمحیطی به شمار می‌رود. در تحقیق حاضر، به منظور آشکار شدن اثر گرمایش بر اقلیم شهرهای واقع در حوضه دریاچه ارومیه، تغییرات 14 متغیر اقلیمی در سه مقیاس زمانی سالانه، فصل تر و فصل خشک با استفاده از دو روش من‌کندال و حداقل مربعات خطا بررسی گردید. نتایج نشان داد که بر اساس هر دو آزمون مذکور، در منطقه، دمای حداقل، حداکثر و متوسط هم در مقیاس سالانه و هم در مقیاس فصلی روند افزایشی را تجربه کرده است. دمای متوسط منطقه به میزان 06/0 درجه سانتیگراد در سال افزایش داشته و بیشترین میزان افزایش در مراغه حدود 13/0 درجه سانتیگراد در سال میباشد. روزهای خیلی گرم (با دمای حداکثر 30 درجه سانتیگراد یا بیشتر) افزایش و روزهای خیلی سرد (با دمای حداقل 4 درجه سانتیگراد یا کمتر) کاهش داشتهاند. مجموع بارش و همچنین مقدار بارشهای سنگین کاهش پیدا کرده است. به طور متوسط در کل منطقه میزان بارندگی حدود 4 میلیمتر در سال کاهش داشته است. در عنصر سرعت باد هر سه روند منفی، مثبت و ایستا در منطقه مشاهده شد، ولی روند رطوبت نسبی در اکثر ایستگاهها منفی است. در مجموع نتایج دو روش من- کندال و حداقل مربعات خطا با یکدیگر مطابقت زیادی دارد. به طور کلی، روند عناصر اقلیمی، همسو با آخرین یافته‌های هیأت بینالدول تغییر اقلیم میباشد.
محیط زیست شهری
سعید جهانبخش؛ بتول زینالی؛ صیاد اصغری
دوره 5، شماره 10 ، مهر 1393، ، صفحه 85-98
چکیده
با توجه به اینکه گرد و غبار یکی از پدیده های جوی است که آثار و پیامد های زیست محیطی نامطلوبی نظیر تهدید سلامت عمومی، کاهش تولید و بهره وری اقتصادی، نارضایتی ساکنین و در نهایت مهاجرت اجباری در مناطق شهری و روستایی بر جای می گذارد، بنابراین هدف این بررسی، ناحیه بندی ایران از نظر فراوانی گرد و غبار های شدید و تعیین نواحی، استان ها و شهر ...
بیشتر
با توجه به اینکه گرد و غبار یکی از پدیده های جوی است که آثار و پیامد های زیست محیطی نامطلوبی نظیر تهدید سلامت عمومی، کاهش تولید و بهره وری اقتصادی، نارضایتی ساکنین و در نهایت مهاجرت اجباری در مناطق شهری و روستایی بر جای می گذارد، بنابراین هدف این بررسی، ناحیه بندی ایران از نظر فراوانی گرد و غبار های شدید و تعیین نواحی، استان ها و شهر های بحرانی کشور برای برنامه ریزی های ملی و بین المللی می باشد. بدین منظور از داده های ساعتی گرد و غبار، میانگین و حداکثر سالانه سرعت باد و تصاویر ماهواره ای مودیس استفاده گردید. روش بکار رفته در این تحقیق، خوشه بندی فازی(FCM) می باشد که برای تحلیل فراوانی ناحیه ای به طور وسیع استفاده میشود. در این تحقیق، ایران از نظر فراوانی توفان های گرد و غباری به پنج ناحیه طبقه بندی شد که به علت وسیع بودن ناحیه پنج این ناحیه مجدداً به سه ناحیه تفکیک شد. هسته بیشینه توفان ها، ایستگاه زابل (خوشه 1)، آبادان، کنارک، اهواز و زاهدان (خوشه 2)، دزفول، بندر ماهشهر، بستان، مسجد سلیمان، بوشهر، خاش، ایرانشهر (خوشه 3) و هسته کمینه توفان ها (خوشه 5-3) شامل شهرستان های شمالی، شمالغرب ایران، ارتفاعات بلند زاگرس و شمالغرب خراسان شمالی می باشد. با توجه به نتایج حاصل از خوشه بندی، استان های خوزستان و سیستان و بلوچستان جزو پهنه های با توفان های گرد و غباری زیاد، بسیار زیاد و بحرانی قرار گرفت که نیازمند برنامه ریزی های ملی و بین المللی جدی می باشند.
