عنوان و چکیده مقالاتی که در شماره آتی منتشر خواهند شد و اکنون در دست ویراستاری و صفحه آرایی می باشند.
علمی-پژوهشی
سارا سادات تجاره؛ فرح حبیب؛ حدیثه کامران کسمایی
چکیده
مطالعه حاضر با هدف تدوین مدل مفهومی جهت استفاده از رویکرد زیست تقلیدی در طراحی پوسته‌های ساختمانی در راستای بهبود اکولوژی شهری انجام شده است. تحقیق از نظر ماهیت توصیفی تحلیلی بوده و داده‌های مورد نیاز به کمک مطالعات کتابخانه‌ای و میدانی ساختمان‌هایی که با رویکرد زیست تقلیدی طراحی شده بودند تامین شد. برای این منظور ابتدا رویکرد ...
بیشتر
مطالعه حاضر با هدف تدوین مدل مفهومی جهت استفاده از رویکرد زیست تقلیدی در طراحی پوسته‌های ساختمانی در راستای بهبود اکولوژی شهری انجام شده است. تحقیق از نظر ماهیت توصیفی تحلیلی بوده و داده‌های مورد نیاز به کمک مطالعات کتابخانه‌ای و میدانی ساختمان‌هایی که با رویکرد زیست تقلیدی طراحی شده بودند تامین شد. برای این منظور ابتدا رویکرد زیست تقلیدی شناسایی شد سپس بیست نمونه از پوسته‌هایی که توسط معماران در سراسر دنیا با استفاده از این رویکرد طراحی شده بودند بررسی شد و مولفه‌ها و معیارهای مرتبط استخراج گردیدند، پس از حذف معیارهای تکراری و تنظیم آنها نظام وابستگی معیارها سنجیده شد و به کمک فرآیند تحلیل شبکه‌ای با نظر‌سنجی از بیست تن از نخبگان و متخصصان این حوزه میزان اهمیت هر معیار مشخص گردید و با کمک نرم افزار سوپر‌دسیژنز وزن‌دهی شد، سپس برای مولفههای عملکردی، کالبدی و شکلی معیارها و زیر معیارهای مربوطه با توجه به میزان اهمیت آنها مشخص گردید و مدل مفهومی ارزیابی کیفی پوسته‌های ساختمانی با رویکرد زیست تقلیدی تدوین شد. نوآوری این تحقیق بررسی رویکرد زیست تقلیدی در پوسته‌های اجرا شده ایرانی بوده که در این راستا با استفاده از مدل ارزیابی کیفی تدوین شده، ساختمان بارین اسکی در شمیرانات ارزیابی شد تا با توجه به نقاط قوت و ضعف آن طراحان ایرانی بتوانند تصمیمات موثرتری در طراحی پوسته های ساختمانی با توجه به رویکرد زیست تقلیدی که از رویکرد های نوین پایداریست، بگیرند.
علمی-پژوهشی
حامد محمدی مزرعه
چکیده
شهرستان بندرعباس متشکل از یک سبک خاص معماری در منطقه ای با اقلیم گرم و مرطوب،که گذشتگانمان با تفکر و بهره گیری از اصولی خاص در اقلیم جهت رسیدن به معماری و شهرسازی پایدار به شناخت ویژگی های معماری بومی منطقه و کاربرد آنها در پایداری شهر رسیده بودند. بطوریکه در جهت شناخت معماری و شهرسازی بومی در شهر بندرعباس بعنوان الگویی پایدار بصورت ...
بیشتر
شهرستان بندرعباس متشکل از یک سبک خاص معماری در منطقه ای با اقلیم گرم و مرطوب،که گذشتگانمان با تفکر و بهره گیری از اصولی خاص در اقلیم جهت رسیدن به معماری و شهرسازی پایدار به شناخت ویژگی های معماری بومی منطقه و کاربرد آنها در پایداری شهر رسیده بودند. بطوریکه در جهت شناخت معماری و شهرسازی بومی در شهر بندرعباس بعنوان الگویی پایدار بصورت جز به جز به تحلیل و بررسی آن در 3 مقیاس: بافت شهری، معماری تک بنا و جزئیات معماری پرداخته شد. به منظور بررسی به این موضوع، در یک مطالعه کیفی چندین محدوده از بافت شهری بهمراه بناهای موجود(60 بنا یعنی بناهایی که قدمت بالای70 سال دارند) را انتخاب و به تحلیل و بررسی آنها پرداخته شد.نتایج نشان داد در مقیاس بافت شهری(عوامل فرم بنا، استخوان بندی فضاهای محله ای) و در مقیاس تک بنا(جهت گیری بناها، سطوح سبز، حیاط مرکزی، ساختار ارتباطات فضاهای اندرونی بنا) و در جزئیات معماری:(پشت بندها، ضخامت دیوارها، دهانه ها) از ویژگی های معماری بومی منطقه هستند.که نقش مهمی در پایداری شهری بندرعباس، جهت گسترش همسازگرایی با اقلیم منطقه را داشتند و با شناخت راهکارهای ساخت و ساز توانستند به الگویی مناسب در ایجاد شهری همساز با اقلیم گرم و مرطوب دست یابند. که این الگوی همساز با اقلیم بعنوان میراثی که یادگار گذشتگانمان می باشد وطراحان معمار و شهرساز ما می تواند با شناخت کامل آن بعنوان یک الگوی مناسب بهمراه تکنولوژی های جدید مورد استفاده خود در طراحی بناهای جدید و شهرک سازی ها قرار دهند.
علمی-پژوهشی
فرزانه ساسان پور؛ مدیا حکیمی
چکیده
تحقیق حاضر با هدف شناسایی و ارزیابی بنیان‌های بوم‌شناختی و ارزیابی تأثیرات آنها بر زیست پذیری منطقه یک کلانشهر تهران انجام شده است. کلانشهر تهران همانند سایر کلانشهرهای دیگر با مشکلات بسیاری در زمینه های اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی و کالبدی همچون کاهش زیست پذیری و کمرنگ تر شدن اهمیت بنیان های بوم شناختی در ساختار زندگی شهری روبرو ...
بیشتر
تحقیق حاضر با هدف شناسایی و ارزیابی بنیان‌های بوم‌شناختی و ارزیابی تأثیرات آنها بر زیست پذیری منطقه یک کلانشهر تهران انجام شده است. کلانشهر تهران همانند سایر کلانشهرهای دیگر با مشکلات بسیاری در زمینه های اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی و کالبدی همچون کاهش زیست پذیری و کمرنگ تر شدن اهمیت بنیان های بوم شناختی در ساختار زندگی شهری روبرو است. روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی و از نظر هدف کاربردی بوده و با بهره گیری از تکنیک TOPSIS و با استفاده از فرایند سلسه مراتب AHP شاخصهای بوم شناختی وزن‌دهی و با تکیه بر منطقFUZZY نواحی ده گانه منطقه ۱، رتبه بندی شده است. نتایج پژوهش نشان میدهد از بین نواحی ده گانه منطقه یک تهران، ناحیه ۴ با ارزش ۹۵۷/۰ بالاترین رتبه را از نظر تأثیر بنیان‌های بوم شناختی بر زیست-پذیری و ناحیه ۸ با ارزش ۲۴۳/۰ پایینترین رتبه را کسب نموده است. می‌توان نتیجه گرفت هرچه بنیان‌های بوم‌شناختی در مناطق شهری بیشتر و دارای کیفیت بالاتری باشد نقش آن در زیست پذیری مناطق شهری بیشتری خواهد بود. نوآوری این مطالعات شناسایی بنیان‌های بوم شناختی موجود در منطقه یک و استفاده از تکنیک AHPوFUZZY است.
علمی-پژوهشی
ملیحه تقی پور؛ علی اکبر حیدری؛ فرزانه نریمانی
چکیده
سازماندهی فضاهای عمومی ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ مکان هایی اجتماع پذیرﻛﻪ مردمﺑﺘﻮﺍﻧﻨﺪ از آن ﺍﺳﺘﻔاده ﻛﻨﻨﺪ،ﺳﻄﻮﺡ ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ از برنامه ریزی ﺗﺎ ﻃﺮﺍﺣﻲ،ﺍﺟﺮﺍ و بهره برداری راﺑﻪ همراه دارد.هدف ازسازماندهی این فضاهافارغ از ایجاد فضایی صمیمی که درآن افراد درحال گفت و گوی دوستانه یا تعاملات اجتماعی هستند، باید مکانهایی باشد که عناصر کالبدی ...
بیشتر
سازماندهی فضاهای عمومی ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ مکان هایی اجتماع پذیرﻛﻪ مردمﺑﺘﻮﺍﻧﻨﺪ از آن ﺍﺳﺘﻔاده ﻛﻨﻨﺪ،ﺳﻄﻮﺡ ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ از برنامه ریزی ﺗﺎ ﻃﺮﺍﺣﻲ،ﺍﺟﺮﺍ و بهره برداری راﺑﻪ همراه دارد.هدف ازسازماندهی این فضاهافارغ از ایجاد فضایی صمیمی که درآن افراد درحال گفت و گوی دوستانه یا تعاملات اجتماعی هستند، باید مکانهایی باشد که عناصر کالبدی آن،جوابگوی الگوهای فعالیتی کاربران نیز باشد.هدف این تحقیق بررسی فضاهای عمومی اجتماع پذیر در ارتباط با ﺳﻪ نظام فعالیتی، ادراکی ذهنی و کالبدی است ﻭ مبنای آن ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ فعالیتهای واقعی و ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻲ کاربران فضا میباشد.برﺍﻳﻦ ﺍﺳﺎس،پارک آزادی شیراز با توجه به وسعت،قابلیتهای گسترده و اجتماع پذیر بودن به عنوان بستر ارزیابی انتخاب گردیده است این پژوهش بر آن است تا بر پایه ی شیوه تحقیق ترکیبی شامل روشهای توصیفی،تحلیلی و سپس با بهره گیری از روانشناسی محیط، مطالعات کتابخانه ای، مشاهده و برداشت میدانی عملکرد نظام رفتاری در روند اجتماع پذیری پارک های شهری مورد تبیین قرار گیرد.همچنین گردآوری اطلاعات از طریق پرسشنامه و استدلال منطقی صورت گرفته استنتایج این پژوهش نشان میدهد که اجتماع پذیری و چند عملکردی بودن و گستردگی قابلیت ها میتواند نشان از غنی بودن فضا باشد به گونه ای که فضا با وجود ﻣﻮﺍﻧﻊ وﭼﺎﻟﺶهای موجود، در مجموع کارکرد قابل قبولی را از خود نشان داده و در گذر زمان میتواند عملکردها و نقش های جدیدی، متناسب با تغییرات اجتماعی بپذیرد.همچنین یافته ها نشان میدهد که فعالیتهای اختیاری و اجتماعی بیشتر از فعالیتهای اجباری سبب ارتقا اجتماع پذیری فضا میشوند و درنهایتﺑﻪترسیم مدل الگوی فعالیتی که بیشترین تاثیر گذاری را براجتماع پذیری دارد،میپردازد.
علمی-پژوهشی
مسلم بیرانوند؛ حیدر جهانبخش؛ سمیه بیرانوند
چکیده
عدم تدوین استراتژی‌ها و برنامه‌های عملیاتی کارآمد بوم گرا برای هوشمند سازی سیستم‌های حمل‌ونقل شهری خرم‌آباد باعث ایجاد معضلات زیادی در بهره‌برداری از سیستم حمل‌ونقل این شهر شده، لذا برای افزایش بهره‌وری سیستم‌های حمل‌ونقل هوشمند و یکپارچگی آنها در فرآیند برنامه‌ریزی حمل‌ونقل، بایستی نسبت به ارائه یک برنامه فراگیر، مدون، ...
بیشتر
عدم تدوین استراتژی‌ها و برنامه‌های عملیاتی کارآمد بوم گرا برای هوشمند سازی سیستم‌های حمل‌ونقل شهری خرم‌آباد باعث ایجاد معضلات زیادی در بهره‌برداری از سیستم حمل‌ونقل این شهر شده، لذا برای افزایش بهره‌وری سیستم‌های حمل‌ونقل هوشمند و یکپارچگی آنها در فرآیند برنامه‌ریزی حمل‌ونقل، بایستی نسبت به ارائه یک برنامه فراگیر، مدون، منسجم و عملیاتی، اقدام نمود. در پژوهش حاضر طرح اجرایی مناسب برای هوشمند سازی سیستم‌های حمل‌ونقل شهری با استفاده از مدلPIP ارائه شده و برای تدوین استراتژی‌ها از ماتریس SWOT استفاده می شود، به منظور اولویت‌بندی استراتژی‌ها از ترکیب فنون تصمیم‌گیری با معیارهای چندگانه AHP با روش ACCEPT و روش QSPM استفاده شده و نتایج حاصل از این دو روش با استفاده از نرم‌افزار SPSS و از طریق محاسبه ضریب همبستگی اسپیرمن با هم مقایسه شد و عدد 981/0 به دست آمد که نشان‌دهنده نزدیک بودن نتایج این دو روش است؛ تحلیل‌های مربوط به روش ترکیبی (AHP و ACCEPT) با استفاده از نرم‌افزار EXPERT CHOICE انجام شد و نرخ ناسازگاری برای اولویت‌بندی اهداف، محورهای توسعه و استراتژی‌ها در تمام مراحل اعدادی کوچک‌تر از 1/0 به دست آمد؛ بنابراین در تمام اولویت‌بندی‌ها میزان ناسازگاری در حد موردقبول است. در خصوص اهداف کلان حمل‌ونقل، اولویت به ترتیب با ایمنی، رضایت عمومی، بهبود محیط‌زیست و کاهش مصرف انرژی و زمان تأخیر به دست آمد. در خصوص شش محور توسعه نیز مشخص شد که اولویت به ترتیب با مدیریت و سیاست‌های سازمانی، تأمین مالی، نیروی انسانی، زیرساخت‌های فنی، محیط فرهنگی و موارد حقوقی است و توسعه سیستم‌های هوشمند بر اساس این اولویت‌بندی انجام می‌شود.
علمی-پژوهشی
نیما بایرام زاده؛ زهره جوادی
چکیده
هدف اصلی این پژوهش، ارائه سیاست‌های مؤثر بر تغییرات کاربری اراضی در افزایش کیفیت محیط شهری از دیدگاه شهروندان در محدوده موردمطالعه، لشکر 64 ارومیه میباشد تا با ارزیابی معیارها و زیرمعیارها، استراتژی‌ها و پیشنهادهایی در راستای افزایش کیفیت محیط شهری در این محدوده ارائه گردد. از جنبههای نوآوری پژوهش حاضر در حوزه روش تحقیق، استفاده ...
بیشتر
هدف اصلی این پژوهش، ارائه سیاست‌های مؤثر بر تغییرات کاربری اراضی در افزایش کیفیت محیط شهری از دیدگاه شهروندان در محدوده موردمطالعه، لشکر 64 ارومیه میباشد تا با ارزیابی معیارها و زیرمعیارها، استراتژی‌ها و پیشنهادهایی در راستای افزایش کیفیت محیط شهری در این محدوده ارائه گردد. از جنبههای نوآوری پژوهش حاضر در حوزه روش تحقیق، استفاده از مدل مایکل واکر ماتریس رضایت-اهمیت را می‌توان عنوان نمود. پژوهش حاضر به لحاظ روش، توصیفی-تحلیلی و از نظر هدف کاربردی میباشد. جمع‌آوری اطلاعات به دو صورت برداشت میدانی و اسنادی صورت پذیرفته است. داده‌های پژوهش از طریق مصاحبه و تکمیل پرسشنامه گردآوری‌شده است. معیارهای این پژوهش شامل پنج معیار کالبدی-فضایی(ذهنی)، کالبدی- فضایی(عینی)، فرهنگی اجتماعی، اقتصادی و زیست‌محیطی میباشد. جامعه آماری پژوهش ساکنین و استفاده‌کنندگان محدوده بلافاصل اراضی لشکر 64 ارومیه میباشد که با استفاده از فرمول کوکران حجم نمونه 361 نفر برآورد شده است. پرسشنامه‌ها به‌طور تصادفی توزیع گردیده‌اند. پایایی پژوهش با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ و مقدار 0.768 مورد تایید قرارگرفته است. جهت تحلیل دیدگاه ساکنان از روش تحلیل مدل مایکل واکر ماتریس رضایت-اهمیت استفاده‌شده است. نتایج بررسی‌ها نشان میدهد که میزان رضایت- اهمیت برای تمامی شاخص‌ها بیش از 2/0 است، بنابراین در تمامی شاخص‌ها افزایش تأکید در اولویت قرار می‌گیرد. شاخصهای کیفیت دسترسی، کیفیت بناها، دسترسی به فضای سبز بیشترین اهمیت و شاخصهای هویت و خوانایی، اقتصاد فعال محدوده بیشترین رضایت را کسب نموده‌‌اند. با توجه به نتایج به‌دست‌آمده میزان اهمیت زیرمعیارها در سطح خوب و میزان رضایت در سطح متوسط قرار دارد.
علمی-پژوهشی
حمیده بیگی
چکیده
مطالعه حاضر با هدف شناسایی و معرفی پهنه‌های مطلوب بوم گردشگری شفابخش استان گیلان به انجام رسید. بدین منظور در پژوهشی کمی ـ کیفی که برپایه مطالعات اسنادی و میدانی شکل گرفته است، محقق با استفاده از پرسشنامه مقایسات زوجی، ارزش‌گذاری 4 معیار و 18 زیرمعیار شاخصه‌های محیطی و متغییرهای ادراکی را بنا بر نظر 25 نفر از خبرگان گردشگری و بهداشت ...
بیشتر
مطالعه حاضر با هدف شناسایی و معرفی پهنه‌های مطلوب بوم گردشگری شفابخش استان گیلان به انجام رسید. بدین منظور در پژوهشی کمی ـ کیفی که برپایه مطالعات اسنادی و میدانی شکل گرفته است، محقق با استفاده از پرسشنامه مقایسات زوجی، ارزش‌گذاری 4 معیار و 18 زیرمعیار شاخصه‌های محیطی و متغییرهای ادراکی را بنا بر نظر 25 نفر از خبرگان گردشگری و بهداشت و درمان استان گیلان به انجام رساند. با وجود آنکه استان گیلان از جمله مناطق مطرح و مورد توجـه در زمینه بوم‌گردشگری است لیکن تاکنون از مزیت بوم گردشگری شفابخش آن استفاده نشده است. پژوهش حاضر نخستین مطالعه در زمینه شناسایی و پهنه-بندی مناطق مستعد این شیوه گردشگری به منظور تنوع‌بخشی فرصت‌های گردشگری منطقه و تمرکز برنامه‌های توسعه گردشگری با محوریت پهنه‌های مطلوب آن است. طبق نتایج به دست آمده، معیار جاذبه‌های طبیعی با ارزش عددی 632/0 و زیر معیار امکـان لمس عناصر طبیعت با حواس 5گانه با ارزش عددی 277/0 مهمترین اولویت‌های مطالعاتی پژوهش از منظر خبرگان بودند. بر مبنای نقشه نهائی پهنه بندی مناطق مستعد، 38/13 درصد از مساحت استان گیلان در محدوده خیلی خوب و خوب از منظر توسعه پایدار مقاصد گردشگری شفابخش، اولویت‌بندی و هدایت منابع عملیاتی متناسب با آن قرار گرفتند.
علمی-پژوهشی
عطا غفاری گیلانده؛ وحید صفریان زنگیر
چکیده
در پژوهش حاضر بر پایه داده‌های تصاویر ماهواره‌ای سنجنده MODIS، مستقر روی ماهواره‌های Terra و Aqua و ماهواره ثقل‌سنجی GRACE با رویکرد نو آورانه الگوریتم و کد نویسی در سامانه تحت وب گوگل ارث انجین درشهرستان‌های استان‌های (گلستان، مازندران و گیلان) و در حد فاصل سال‌های 2001 تا 2022؛ به برآورد و تجزیه و تحلیل روند تغییرات مساحت سطحی برف، عمق برف، ...
بیشتر
در پژوهش حاضر بر پایه داده‌های تصاویر ماهواره‌ای سنجنده MODIS، مستقر روی ماهواره‌های Terra و Aqua و ماهواره ثقل‌سنجی GRACE با رویکرد نو آورانه الگوریتم و کد نویسی در سامانه تحت وب گوگل ارث انجین درشهرستان‌های استان‌های (گلستان، مازندران و گیلان) و در حد فاصل سال‌های 2001 تا 2022؛ به برآورد و تجزیه و تحلیل روند تغییرات مساحت سطحی برف، عمق برف، آب معادل برف و تغییرات سفره آب‌های زیرزمینی در محدوده مورد مطالعه پرداخته شد. براساس نتایج به دست آمده بیشترین مساحت سطحی بارش برف با مقدار 01/9496 کیلومتر مربع در سال 2005 و کمترین آن با مقدار 21/2906 کیلومتر مربع در سال 2010 اتفاق افتاده است، این درحالی است که بیشترین مقدار عمق برف با مقدار 07/0 متر در سال 2008 و بیشترین آب معادل برف با مقدار 10 کیلوگرم بر متر مربع در سال 2008 به دست آمد که مبین همبستگی بالای عمق برف با آب معادل از برف است. نتایج بررسی سفره آب‌های زیرزمینی براساس سه مدل CSR، GFZ و JPL نشان داد که بیشترین حجم سطح سفره آب‌های زیرزمینی با مقدار 5/12 سانتی‌متر، در سال 2005 و کمترین آن با مقدار 5/27- سانتی‌متر، در سال 2017 قرار دارد. یافته‌های تحقیق، نشان‌دهنده مقدار کاهشی روند سفره آب‌های زیرزمینی در ارتباط با مقدار کاهش بارش برف در منطقه مورد مطالعه است.
علمی-پژوهشی
سیستم های اطلاعات جغرافیایی
محمد الماسی نیا؛ حسن علیزاده
چکیده
چکیدهدراین تحقیق برای ساماندهی مکانی دفن زباله در شهر دورود از منطق فازی (fuzzy logic) و سیستم اطلاعات مکانی GIS)) استفاده شده است. یکی از مهمترین مسائل مربوط به محل دفن بهداشتی، شناسایی مکان های مناسب است.انتخاب محل دفن زباله به دلیل تأثیر بسیار زیاد آن بر محیط زیست و سلامت محیط زیست، اقتصاد کشاورزی و محلی منطقه یک موضوع مهم و بحرانی در فرآیند ...
بیشتر
چکیدهدراین تحقیق برای ساماندهی مکانی دفن زباله در شهر دورود از منطق فازی (fuzzy logic) و سیستم اطلاعات مکانی GIS)) استفاده شده است. یکی از مهمترین مسائل مربوط به محل دفن بهداشتی، شناسایی مکان های مناسب است.انتخاب محل دفن زباله به دلیل تأثیر بسیار زیاد آن بر محیط زیست و سلامت محیط زیست، اقتصاد کشاورزی و محلی منطقه یک موضوع مهم و بحرانی در فرآیند تصمیم گیری مکان مناسب می باشد. معیارهای متداول سازمان حفاظت از محیط زیست (IEPO) که برای این فرایند در نظر گرفته شده اند، شامل توپوگرافی و زمین شناسی(نوع خاک،شیب و...)، روستا، مرزهای اداری، کاداستر، هیدرولوژی و شبکه راه، محیط زیست و منطقه مسکونی با استفاده از GIS و تجزیه و تحلیل تصمیمات چند معیاره ی فازی برای حل مشکل ساماندهی مکانی دفن زباله و ایجاد رتبه بندی از مناطق دفن زباله بالقوه بکار رفته است. در مرحله اول، برای یافتن مکانهای مناسب، از تکنیکهای پوشش نقشه دیجیتال GIS (customized GIS application) استفاده شد. مرحله دوم یک رویکرد منطق فازی بود که سیستم سایت ها را در مقیاس 0-100٪ رتبه بندی می کرد که 100٪ مناسب ترین آنها بود. در مرحله سوم، سایتهای بالقوه ای که از مرحله آخر انتخاب شده اند، به منظور اولویت بندی سایتهای بالقوه، توسط فرآیند سلسله مراتبی تحلیلی (AHP) رتبه بندی می شوند. مشاهدات میدانی همچنین مناسب بودن سایت های منتخب را تأیید کرده و از این رو می توان از این روش در مناطق شهری برای روش انتخاب سایت دفع زباله استفاده کرد.
علمی-پژوهشی
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
کرامت الله فرجی زاده؛ میرنجف موسوی؛ علی مصیب زاده
چکیده
یکی از راه‌های مقابله با رشد پراکنده بسیاری از شهرها که باعث بهره‌برداری نامناسب از فضاهای باز و سبز خود می‌شود، بهره‌گیری از الگوی رشد هوشمند در تهیه طرح‌های توسعه شهری است. به عبارتی، رشد هوشمند استراتژی عاقلانه‌ای برای جهت دادن به پراکندگی در سمت پایدار محسوب می‌شود. هدف از پژوهش حاضر، ارزیابی عوامل موثر بر توسعه رشد هوشمند ...
بیشتر
یکی از راه‌های مقابله با رشد پراکنده بسیاری از شهرها که باعث بهره‌برداری نامناسب از فضاهای باز و سبز خود می‌شود، بهره‌گیری از الگوی رشد هوشمند در تهیه طرح‌های توسعه شهری است. به عبارتی، رشد هوشمند استراتژی عاقلانه‌ای برای جهت دادن به پراکندگی در سمت پایدار محسوب می‌شود. هدف از پژوهش حاضر، ارزیابی عوامل موثر بر توسعه رشد هوشمند شهری در شهرهای کوچک مقیاس که به صورت موردی در شهر یاسوج انجام شده، است. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل تمامی کارشناسان، مدیران شهری و اساتید دانشگاه که در زمینة توسعه شهری، برنامه‌ریزی شهری و شهرسازی مشغول به فعالیت در شهر یاسوج هستند، میباشد. 50 نفر از افراد مذکور به صورت تصادفی انتخاب و اطلاعات لازمه با استفاده از ابزار تحقیق جمع‌آوری شد. ابزار مورد استفاده در این پژوهش شامل پرسشنامه‌ی محقق ساخته‌ای است که روایی آن به صورت محتوایی (صوری) و سازه‌ای و پایایی آن با استفاده از پایایی ترکیبی مورد تأیید قرار گرفته است. تحلیل داده‌ها از طریق تحلیل همبستگی و الگویابی معادلات ساختاری و با استفاده از نرم‌افزارهای SPSS و Smart PLS انجام شده است. مدل ارزیابی شده در پژوهش از شاخصهای برازندگی قابل قبولی برخوردار بود. مدل‌سازی معادلات ساختاری نشان داد، مولفههای کالبدی ـ فضایی (4/0= γ، 33/5 = t)، زیرساختی ـ دسترسی (201/0= γ، 45/3 = t)، اقتصادی ـ اجتماعی (15/0= γ، 68/2 = t) و زیست محیطی (145/0= γ، 14/2 = t) تبیین کننده‌ی حدود 41 درصد از تغییرات توسعه رشد هوشمند شهری در شهر کوچک مقیاس یاسوج هستند.
علمی-پژوهشی
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
محمدرضا میرسعیدی؛ فرشته احمدی؛ مسلم سید الحسینی؛ امیرحسین Amirhossain
چکیده
کلانشهرها با مراکز گوناگون تجاری باعث شده است که حجم بالایی از سفرها به طرف این مراکز گسیل شود. تجمع و پراکندگی این مراکز موجب افزایش و کاهش سفر وسایل نقلیه و میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای می‌شود. هدف این پژوهش تحلیل تاثیر سازمان فضایی شهر و وضعیت ارتباطی عملکردهای تجاری آن با یکدیگر میباشد. تک‌مرکزیتی و چند مرکزیتی بودن شهرها ...
بیشتر
کلانشهرها با مراکز گوناگون تجاری باعث شده است که حجم بالایی از سفرها به طرف این مراکز گسیل شود. تجمع و پراکندگی این مراکز موجب افزایش و کاهش سفر وسایل نقلیه و میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای می‌شود. هدف این پژوهش تحلیل تاثیر سازمان فضایی شهر و وضعیت ارتباطی عملکردهای تجاری آن با یکدیگر میباشد. تک‌مرکزیتی و چند مرکزیتی بودن شهرها میتواند تاثیر شگرف بر مسافت سفرها ایفا نماید و بدین ترتیب از اتلاف وقت و انرژی در شهرها جلوگیری شود. وسایل نقلیه موتوری تولید کننده گازهای گلخانه‌ای میباشند و موجب گرمایش زمین در طولانی مدت میشوند. شناخت این عوامل میتواند میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای را کاهش داده و از گرمایش زمین جلوگیری کند. نوع تحقیق کاربردی و روش بررسی توصیفی-تحلیلی میباشد. این تحقیق، پس از مطالعات علمی جهت برآورد گازهای گلخانه‌ای بر اساس فرمول های پیشنهادی توسعه پاک (CDM) انجام گرفته است. سازمان فضایی کلانشهر مشهد در دو سناریو مورد بررسی قرار گرفت. سناریو اول ، سازمان فضایی تک مرکزی موجود شهر و سناریو دیگر شهر با سازمان فضایی سه مرکزی در امتداد استخوان بندی شهر در نظر گرفته شد. سازمان فضایی متعادل کلانشهر مشهد موجب کاهش انتشار گازهای گلخانه تا حدود 43 درصد در بخش خودروهای شخصی می‌شود. میانگین مسافت طی شده به وسیله خودروهای شخصی در سازمان فضایی متعادل حدود 4 کیلومتر کاهش می‌یابد. کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای به میزان 7.9 کیلوگرم CO2 به ازای هر مسافر می باشد .
علمی-پژوهشی
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
خدیجه آذری طبس؛ حمیدرضا رخشانی نسب
چکیده
هدف اساسی این پژوهش، ارزیابی و تحلیل سطح رقابت‌پذیری اقتصادی در بین مناطق پنجگانه شهر زاهدان است. این پژوهش بر اساس ماهیت و روش، توصیفی- تحلیلی و از نظر هدف، کاربردی- توسعه ای است. برای گردآوری اطلاعات مورد نیاز پژوهش، از روش کتابخانه‌ای(کتب، مقالات، اسناد و...)، روش میدانی و همچنین از اطلاعات سالنامه آماری مرکز آمار ایران و مرکز ...
بیشتر
هدف اساسی این پژوهش، ارزیابی و تحلیل سطح رقابت‌پذیری اقتصادی در بین مناطق پنجگانه شهر زاهدان است. این پژوهش بر اساس ماهیت و روش، توصیفی- تحلیلی و از نظر هدف، کاربردی- توسعه ای است. برای گردآوری اطلاعات مورد نیاز پژوهش، از روش کتابخانه‌ای(کتب، مقالات، اسناد و...)، روش میدانی و همچنین از اطلاعات سالنامه آماری مرکز آمار ایران و مرکز آمار و اطلاعات شهرداری زاهدان بهره‌گرفته شده است. برخی از اطلاعات که از طریق روش اسنادی قابل جمع‌آوری نبودند از طریق توزیع پرسشنامه در بین شهروندان جمع آوری گردید. ابزار پرسشنامه بر اساس شاخص های جهانی مجمع اقتصاد و همچنین استفاده از سایر مقالات و پژوهشها طراحی شده است. داده‌ها و اطلاعات پژوهش درنرم‌افزار spss مورد تجزیه و تحلیل قرارگرفتند. برای رتبه‌بندی مناطق شهر زاهدان بر اساس شاخصهای رقابت‌پذیری، ابتدا با بهره‌گیری از تکنیک آنتروپی شانون داده ها وزن دهی شدند، سپس از تکنیک چند شاخصه آراس (Aras) استفاده شده است؛ نتایج پژوهش حاکی از نابرابری مناطق پنجگانه شهر زاهدان در برخورداری از شاخص های رقابت پذیری اقتصادی هستند. به‌طوری که، منطقه یک شهر زاهدان با وزن 765/0 در رتبه اول و با سطح رقابت پذیری بالا، منطقه دو با وزن 542/0 و منطقه پنج با وزن 407/0 به ترتیب در رتبه دوم و سوم و با سطح رقابت پذیری متوسط، منطقه چهار با وزن 234/0 در رتبه چهارم و نهایتاً منطقه سه با وزن 199/0 در رتبه پنجم با سطح رقابت پذیری پایین قرار دارد.
علمی-پژوهشی
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
علی آذر؛ آنیتا مجیدی هروی
چکیده
بخش مسکن یکی از مهمترین کاربری های اراضی در سطح شهرها می باشد. با توجه به انواع مشکلات زیست محیطی و اقتصادی و اجتماعی رشد پراکنده شهری و همچنین ضرورت تآمین مسکن به ویژه در کلانشهرها، برنامه‌ریزی و طراحی مجتمعهای مسکونی مناسب برای ارتقای کیفیت زندگی، جهت پاسخ گویی به نیازهای سکونتی شهروندان کاملا ضروری است. مقاله حاضر در وهله اول ...
بیشتر
بخش مسکن یکی از مهمترین کاربری های اراضی در سطح شهرها می باشد. با توجه به انواع مشکلات زیست محیطی و اقتصادی و اجتماعی رشد پراکنده شهری و همچنین ضرورت تآمین مسکن به ویژه در کلانشهرها، برنامه‌ریزی و طراحی مجتمعهای مسکونی مناسب برای ارتقای کیفیت زندگی، جهت پاسخ گویی به نیازهای سکونتی شهروندان کاملا ضروری است. مقاله حاضر در وهله اول به دنبال تعریف و شاخص‌سازی مفهوم«کیفیت زندگی» و در وهله دوم تعیین میزان کیفیت زندگی در انواع مقیاس‌های مجتمعهای مسکونی است. هدف اصلی پژوهش، رتبه بندی مجتمعهای مسکونی و تبیین عوامل موثر در کیفیت زندگی این‌گونه از واحدهای سکونتی است. در این مطالعه، پس از شناسایی مولفههای موثر بر کیفیت زندگی در مجتمع های مسکونی مورد مطالعه از روش تحلیل عاملی، وزن‌دهی معیارهای اصلی و فرعی به روش تحلیل شبکه انجام گردید. نتایج وزن دهی بر طبق این روش، نشان می دهد که که معیار موقعیت جغرافیایی با 334. و مولفه شرایط محیطی با امتیاز 118. به ترتیب بیشترین و کمترین وزن را در کیفیت زندگی مجتمعهای مسکونی به خودشان اختصاص داده‌اند. در ادامه، مجتمعهای مسکونی با استفاده از تکنیکهای رتبه‌بندی ویکور پلاس، تحلیل شبکه و تاپسیس از لحاظ کیفیت زندگی رتبه‌بندی شدند. با توجه به متفاوت بودن امتیاز رتبه‌بندی، برای رسیدن به یک اجماع کلی در مورد کیفیت زندگی مجتمعهای مسکونی، از مدل تلفیقی کپ لند استفاده گردیده است. طبق تکنیک کپ لند، از نظر کیفیت زندگی مجتمع مسکونی آسمان با امتیاز 6- در رتبه اول و مجتمع اسکان در رتبه آخر قرار گرفتند.
علمی-پژوهشی
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
سمیه هاتفی شجاع
چکیده
احساس امنیت در فضاهای شهری یکی از مهمترین شاخصهای کیفیت فضا محسوب می‌شود. خیابان‌های اصلی شهر همدان بدلیل موقعیت قرارگیری آنها در مرکز شهر و حوالی میدان امام خمینی با طیف وسیعی از مخاطبان و کاربری‌ها و فعالیتهای مختلف روبرو میباشند و به دلیل ویژگی‌هایی مانند حضور کاربریهای ناهماهنگ، تراکم جمعیتی بالا، دارای مشکلاتی نظیر ...
بیشتر
احساس امنیت در فضاهای شهری یکی از مهمترین شاخصهای کیفیت فضا محسوب می‌شود. خیابان‌های اصلی شهر همدان بدلیل موقعیت قرارگیری آنها در مرکز شهر و حوالی میدان امام خمینی با طیف وسیعی از مخاطبان و کاربری‌ها و فعالیتهای مختلف روبرو میباشند و به دلیل ویژگی‌هایی مانند حضور کاربریهای ناهماهنگ، تراکم جمعیتی بالا، دارای مشکلاتی نظیر پایین بودن وضعیت امنیت شهری و وجود احساس ناامنی در بین ساکنان بوده و از طرف دیگر بررسی ابعاد کالبدی، فضایی و کیفی این خیابانها نشان میدهد از نظر سرزندگی، پویایی فضایی و امنیت شباهتی به یکدیگر ندارند.نوع تحقیق پژوهشی کاربردی و رویکرد حاکم بر فضای تحقیق توصیفی تحلیلی میباشد. ابزار مورد استفاده در روش پیمایشی پرسشنامه میباشد. جامعه آماری شامل مغازهداران و عابرین پیاده حاضر درمحدوده بودند. تحلیل داده‌ها بیانگر این است که خیابان بوعلی با دارا بودن 92 درصد کاربریهای سازگارو مطلوب با ویژگیهای خیابان‌های شهری، بالاترین امنیت وخیابان اکباتان با 51درصد کاربریهای سازگارو مطلوب کمترین امنیت را نسبت به خیابان‌های دیگر دارا می باشد. عامل فعالیت و کاربری زمین بیشترین تاثیرگذاری را بر امنیت معابر همدان دارد.
علمی-پژوهشی
نظام سکونتگاهی و مسکن
علی جهان بینی؛ مهروش کاظمی شیشوان؛ احمد میرزا کوچک خوشنویس؛ اکبر عبداله زاده طرف
چکیده
مطالعه حاضر با هدف شناسایی نگرش ساکنین مجتمعهای مسکونی در خصوص امکان تعاملات اجتماعی در 4 مجتمع مسکونی شهر تبریز اجرا شد. روش تحقیق در مطالعه حاضر توصیفی تحلیلی بوده است. جامعه مورد بررسی ﻣﺠﺘﻤﻊهای ﻣﺴﮑﻮﻧﻰ گل نرگس، برج زمرد، شهید چمران، فجر ائل گلی شهر تبریز، به عنوان نماینده دو مدل مجتمع مسکونی میان مرتبه و بلند مرتبه ...
بیشتر
مطالعه حاضر با هدف شناسایی نگرش ساکنین مجتمعهای مسکونی در خصوص امکان تعاملات اجتماعی در 4 مجتمع مسکونی شهر تبریز اجرا شد. روش تحقیق در مطالعه حاضر توصیفی تحلیلی بوده است. جامعه مورد بررسی ﻣﺠﺘﻤﻊهای ﻣﺴﮑﻮﻧﻰ گل نرگس، برج زمرد، شهید چمران، فجر ائل گلی شهر تبریز، به عنوان نماینده دو مدل مجتمع مسکونی میان مرتبه و بلند مرتبه در مناطق مختلف تبریز بوده است. ﮔﺮدآوری اﻃﻼﻋﺎت از ﻃﺮﻳﻖ ﭘﺮﺳﺶﻧﺎمه محقق ساخته با متغیرهای مستخرج از مبانی نظری و پیشینه تحقیق انجام شد. مولفههای مورد بررسی شامل تعاملات اجتماعی در محیط زندگی (نظام‌‌‌های اجتماعی، کالبدی، آسایشی، هویتی) و رضایت از تعاملات اجتماعی بودند که با استفاده از پیش آزمون و آزمون آلفای کرونباخ پایایی ابزار با ضریب بالاتر از 7/0 مورد تائید قرار گرفت. داده ﻫﺎی تحقیق با استفاده از ﻧﺮم اﻓﺰار SPSS مورد آزمون و ﺗﺤﻠﻴﻞ قرار گرفت. بیشترین عدم رضایت در تمام جنبههای تعاملات اجتماعی را ساکنان مجتمع شهید چمران داشته‌‌اند. این پژوهش تلاش داشت راه‌حل‌هایی جامع و متناسب برای انتقادهای عمده صورت گرفته از سوی ساکنین آپارتمان‌ها و مجتمعهای مسکونی شهر تبریز بر اساس رویکردهای انتقادی آنها از میزان تعاملات اجتماعی، ارائه کند که میتواند رویکردی جدید در حوزه مطالعات جنبههای اجتماعی مجتمعهای مسکونی باشد.
علمی-پژوهشی
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
شیرکو احمدی
چکیده
از دیدگاه توسعه پایدار،زمین و فضا فقط یک عنصر طبیعی برای تأمین نیازهای اقتصادی و کالبدی شهری نیست،بلکه، بستر اصلی تمام فعالیتهای شهروندان و ابزار لازم برای تحقق خواست‌ها و آرزوهای انسانی است.از این نظر،زمین و فضای شهری شاید مهمترین ثروت همگانی است که نقش عمیق‌تر و گسترده تر از یک کالای اقتصادی در حیات عمومی شهر و زندگی شهروندان ...
بیشتر
از دیدگاه توسعه پایدار،زمین و فضا فقط یک عنصر طبیعی برای تأمین نیازهای اقتصادی و کالبدی شهری نیست،بلکه، بستر اصلی تمام فعالیتهای شهروندان و ابزار لازم برای تحقق خواست‌ها و آرزوهای انسانی است.از این نظر،زمین و فضای شهری شاید مهمترین ثروت همگانی است که نقش عمیق‌تر و گسترده تر از یک کالای اقتصادی در حیات عمومی شهر و زندگی شهروندان به عهده دارد.به همین ترتیب وظایف و اهداف برنامه‌ریزی و طراحی شهری،پارک‌ها،فضای سبز شهری و مراکز تجاری از مهمترین عوامل مؤثر در شکل دهی پایداری اجتماعی شهری‌اند. تأمین امکانات و تجهیزات مناسب فضاهای عمومی شهری در راستای نظر شهروندان سبب افزایش میزان رضایتمندی مراجعان به این مکانها خواهد شد.روش تحقیق به صورت اسنادی-تحلیلی و پیمایشی بوده و یافته‌ها باتوزیع 380پرسشنامه بین استفاده کنندگان از فضاهای عمومی شهر سردشت صورت پذیرفت. ارزیابی میزان رضایتمندی شهروندان از ملزومات فضاهای عمومی با توجه به دستورالعمل استخراج و تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم افزارهای SPSS ver.19.0 و Arc GIS ver.10.1 انجام پذیرفت.همچنین از بین کلیه گویه‌های مورد مطالعه؛ اجتماع‌پذیری، فعالیت و کارکرد، زیبایی و آسایش و دسترسی‌پذیری به ترتیب محله های گرده سور با (73/0)،سوی برده‌قوچ (62/0)،گرده‌سور (81/0) و گرده‌سور و سه‌راه مارغان (100/0) درصد دارای بیشترین محرومیت و محله‌های سرچاوه (98/0)، سرچاوه (93/0)،فرهنگیان (96/0) و آشان با (100/0) درصد دارای بیشترین میزان توسعه میباشند. نتایج ضریب همبستگی نیز نشان میدهد که محدودیت حضور زنان در فضاهای عمومی با ضریب 163/0- و آلودگیهای محیطی با ضریب 361/0- دارای رابطه منفی و معکوس و شاخصهای دیگر دارای ضریب همبستگی مستقیم و مثبت میباشند.
علمی-پژوهشی
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
رودابه فرهادی؛ دنیا سلیمانی زاده
چکیده
این پژوهش وضعیت سکونت‌گاه‌های غیر رسمی بندر امام خمینی (ره) را با توجه به شاخصهای CDS بررسی نموده است. نوع پژوهش کاربردی و روش بررسی آن توصیفی- تحلیلی و کمی است. برای تشریح اهداف و اصول CDS از روشهای اسنادی و کتابخانه‌ای، برای بررسی شاخصهای آن در منطقه مورد مطالعه از پیمایش میدانی و برای گردآوری داده‌ها از پرسشنامه استفاده شد. حجم ...
بیشتر
این پژوهش وضعیت سکونت‌گاه‌های غیر رسمی بندر امام خمینی (ره) را با توجه به شاخصهای CDS بررسی نموده است. نوع پژوهش کاربردی و روش بررسی آن توصیفی- تحلیلی و کمی است. برای تشریح اهداف و اصول CDS از روشهای اسنادی و کتابخانه‌ای، برای بررسی شاخصهای آن در منطقه مورد مطالعه از پیمایش میدانی و برای گردآوری داده‌ها از پرسشنامه استفاده شد. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران به تعداد 376 نفر ساکنان با نمونه‌گیری تصادفی ساده و 50 نفر کارشناسان تعیین شد. 26 مولفه برای شاخصهای حکمروایی، رقابتی بودن، بانکی بودن و قابل زندگی بودن به عنوان متغیرهای وابسته انتخاب گردید. پایایی پرسشنامه‌ها طبق ضریب آلفای کرونباخ 76/0 برای پرسشنامه ساکنان و 81/0 برای پرسشنامه کارشناسان تایید شد. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از روشهای آمار استنباطی مانند آزمون T تک نمونه‌ای و برای تعیین راهبردهای مناسب از تحلیل SWOT و برای اولویت بندی راهبردها از روش ((QSPM استفاده شد. نتایج شاخصهای مورد بررسی از دیدگاه شهروندان با میانگین 3/2 و از دیدگاه کارشناسان با میانگین 9/2 نشان میدهد که شاخصهای CDS در بندر امام خمینی(ره) وضعیت مناسبی ندارند. راهبردهای مناسب (WT) با موقعیت تدافعی تعیین و اولویت بندی شدند. اولویت اول جلب مشارکت مردم، اولویت دوم تمرکز بر تفکر استراتژیک و اجماع مدیران محلی بر اجرای مدیریت یکپارچه شهری، اولویت سوم توجه ویژه به مسائل زیست محیطی و اولویت چهارم عدالت در دسترسی به امکانات تعیین شد. ارائه راهکارهایی عملیاتی، متناسب با اولویت‌های تعیین شده در این شهر آسیب دیده از جنگ تحمیلی، رویکرد نوآورانه این پژوهش است.
علمی-پژوهشی
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
بهزاد رسیده؛ نفیسه مرصوصی؛ مصطفی طالشی؛ سیدمهدی موسی کاظمی
چکیده
در سال‌های اخیر با توجه به رشد صعودی نرخ جمعیت سالمند در دنیا این موضوع به یکی از کانون‌های مورد توجه محققان مبدل شده است. موضوع بهینه سازی ساختارهای شهری اجتماعی پایه‌ای ترین موضوع در مطالعات مربوط به سالمندان در حوزه شهرسازی است. در این پژوهش به بررسی شاخصهای سنجش زیرساخت‌های شهر دوستدار سالمند در کلان شهر مشهد پرداخته شده ...
بیشتر
در سال‌های اخیر با توجه به رشد صعودی نرخ جمعیت سالمند در دنیا این موضوع به یکی از کانون‌های مورد توجه محققان مبدل شده است. موضوع بهینه سازی ساختارهای شهری اجتماعی پایه‌ای ترین موضوع در مطالعات مربوط به سالمندان در حوزه شهرسازی است. در این پژوهش به بررسی شاخصهای سنجش زیرساخت‌های شهر دوستدار سالمند در کلان شهر مشهد پرداخته شده است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی بوده که با استفاده از روش پیمایشی اجرا شد. جامعه آماری تحقیق با توجه به ساختار پرسشنامه ها متشکل از متخصصان حوزه شهری، خدمات سلامت و بهداشت, خدمات روانشناختی و حمل و نقل و فناوری اطلاعات در شهر مشهد بوده است. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران تعداد 100 نفر تعیین گردید. نمونه‌های پژوهش با استفاده از روش تصادفی ساده انتخاب شدند. داده‌های تحقیق با استفاده از پرسشنامه استاندارد سازمان بهداشت جهانی جمع آوری گردید. طبق نتایج تحقیق، شهر مشهد در شاخصهای مسکن، فضاهای بیرونی و ساختمان‌ها، حمایت جامعه و خدمات بهداشتی، مشارکت مدنی و اشتغال در وضعیت مناسبی برای سالمندان قرار ندارد. همچنین طبق آزمون فریدمن، میانگین رتبه شاخص فضای باز و ساختمان‌ها در شهر دوستدار سالمند بالاترین اولویت و شاخص ارتباطات و اطلاعات پایین ترین اولویت را در بین شاخص‌ها دارا است. دستاورد این پژوهش شناخت دقیق کاستی‌های کلان شهر مشهد در مقایسه با مقیاس‌های استاندارد شهر دوستدار سالمند است. راهکارهای پربازده و زودبازده نو که تاکنون در این کلانشهر به کار برده نشده است، برای بالابردن سطح استاندارد شاخصهای مسکن، فضاهای بیرونی و مشارکت و اشتغال ارائه شده است.
علمی-پژوهشی
مطالعات ناحیه ای
حسین قدس؛ محمدرضا بمانیان؛ حسین مرادی نسب
چکیده
امروزه در محله‌ها شاهد عناصری هستیم که ساختار سکونتگاه‌ها را شکل داده‌اند. حال اینکه ترکیب این عناصر توانسته‌اند از نظر عملکردی پاسخگو باشند و تصویری خوانا و پایدار و بر اساس تصورات شناختی مخاطبان به وجود آوردند جای بحث و بررسی دارد. فقدان روش طراحی بر اساس تصورات شناختی کاربران از جمله مشکلاتی است که در طراحی ساختار محله‌ها-شهرها ...
بیشتر
امروزه در محله‌ها شاهد عناصری هستیم که ساختار سکونتگاه‌ها را شکل داده‌اند. حال اینکه ترکیب این عناصر توانسته‌اند از نظر عملکردی پاسخگو باشند و تصویری خوانا و پایدار و بر اساس تصورات شناختی مخاطبان به وجود آوردند جای بحث و بررسی دارد. فقدان روش طراحی بر اساس تصورات شناختی کاربران از جمله مشکلاتی است که در طراحی ساختار محله‌ها-شهرها دیده می‌شود. محله‌هایی که بر اساس برنامه‌ریزی شکل نگرفته‌اند و تصویری خوانا از خود به مخاطبان ارائه نمی‌دهند. این امر به ایجاد تصورات ذهنی غیرمشترک و ناخوشایند منجر شده و بالاجبار منظره‌هایی بی‌هویت، بدون تناسب، فاقد ابعاد روانشناسانه، عاری از رنگ تعلق و ناپایدار را تحمیل می‌کند. در نتیجه نیاز به مطالعاتی جامع در جهت افزایش خوانایی سیمای محله و شهر احساس می‌شود. خیابان ستارخان از فلکه اول تا فلکه دوم صادقیه به عنوان نمونه موردی در این پژوهش انتخاب شده است. سعی بر آن است با بررسی میزان خوانایی در این مسیر از طریق پژوهش کیفی و روش تحقیق توصیفی تحلیلی به شناسایی و تحلیل وضع موجود پرداخته شود. از همین رو با تکمیل 200 پرسشنامه توسط شهروندان و تحلیل داده‌ها توسط نرم‌افزار SPSS راهکارهایی در جهت بهبود شرایط خوانایی پایدار مطابق با تصورات مخاطبان ارائه شده است. در نهایت با تحلیل پارامترهای خوانایی در وضع موجود، مشخص شد که این مسیر علارغم اینکه یک راه عملکردی مهم میان مخاطبان است اما از نظر سنجش مولفههای خوانایی امتیاز متوسط و متوسط به پایین داشته و صرفا یک سیمای اجباری و سلیقه‌ای از خود به نمایش گذاشته است.
علمی-پژوهشی
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
محمد تقی حیدری؛ سعید محرمی؛ لیلا معینی
چکیده
پژوهش حاضر باهدف برنامه‌ریزی و امکان‌سنجی باغ‌های شفابخش به‌عنوان منظری برنامه‌ریزی‌شده و اثرات آن بر سلامت روان و ترمیم آسیب‌های روحی در شرایط کووید 19 و پس از کووید 19 مطرح گردیده، و بر آشکار بودن اثر شفابخشی سبزینگی در سلامت جسم و روان افراد، به‌خصوص در شرایط شهری مبتلا به بحران کووید 19 تاکید دارد؛ امری که موجی از اختلالات هراس؛ ...
بیشتر
پژوهش حاضر باهدف برنامه‌ریزی و امکان‌سنجی باغ‌های شفابخش به‌عنوان منظری برنامه‌ریزی‌شده و اثرات آن بر سلامت روان و ترمیم آسیب‌های روحی در شرایط کووید 19 و پس از کووید 19 مطرح گردیده، و بر آشکار بودن اثر شفابخشی سبزینگی در سلامت جسم و روان افراد، به‌خصوص در شرایط شهری مبتلا به بحران کووید 19 تاکید دارد؛ امری که موجی از اختلالات هراس؛ اختلالات وسواسی و اختلالات اضطرابی را در میان اجتماعات بشری رقم‌زده است. نوع پژوهش به لحاظ هدف کاربردی و روش توصیفی - تحلیلی و با استفاده از روش پیمایشی بوده است. جامعه آماری تعداد 35 متخصص آشنا با موضوع باغ‌های شفابخش در شهرهای ایران (نمونه‌گیری غیر احتمالی و از نوع نمونه‌گیری زنجیره‌ای) در قالب تکنیک دلفی استفاده گردیده است. ابزار تحقیق پرسشنامه محقق ساخته بوده که در اختیار متخصصین امر قرار گرفت. با وجود گذشت زمان در تجربه این اپیدمی، هنوز درک فراگیر و عملیاتی در حوزه‌های مختلف علمی و از جمله مدیریت این بحران وجود نداشته و برای اولین‌بار هست که باغ‌های شفابخش به‌عنوان راهکاری در جهت برنامه‌ریزی شهری و مدیریت سلامت روان در این پژوهش مورد بررسی قرار می‌گیرد. نتایج این مطالعه ضرورت طراحی و بازطراحی باغ شفابخش را بر اساس مؤلفه‌های شفابخشی و اکولوژیکی بالاخص در شرایط بحرانی کووید 19 در باغ هاشمی‌نژاد زنجان به‌عنوان پایلوت نمایان می‌سازد و در صورت نبود برنامه‌ریزی هوشمندانه در زمینه برنامه‌ریزی باغ شفابخش، اختلال روانی ناشی از کووید 19 دستخوش پیامدهای نامناسب و نامطلوب برای آحاد جامعه خواهد شد.
علمی-پژوهشی
محیط زیست شهری
سارا داز؛ عطا غفاری گیلانده؛ علی عزیزی
چکیده
چکیدهدر پژوهش حاضر جهت بررسی روند تغییرات کاربری فضای سبز شهری گرگان از تصاویر سنجنده‌های ماهواره لندست 5، 7 و 8 به ترتیب متعلق به سال‌های 1366، 1380 و 1393 استفاده شده است. پس از پیش‌پردازش لازم در تصاویر، نقشه‌های کاربری و پوشش اراضی هر سال با روش طبقه‌بندی نظارت شده، در سه کلاس اراضی ساخته شده، بایر و فضای سبز تهیه گردید. در ادامه فرایند ...
بیشتر
چکیدهدر پژوهش حاضر جهت بررسی روند تغییرات کاربری فضای سبز شهری گرگان از تصاویر سنجنده‌های ماهواره لندست 5، 7 و 8 به ترتیب متعلق به سال‌های 1366، 1380 و 1393 استفاده شده است. پس از پیش‌پردازش لازم در تصاویر، نقشه‌های کاربری و پوشش اراضی هر سال با روش طبقه‌بندی نظارت شده، در سه کلاس اراضی ساخته شده، بایر و فضای سبز تهیه گردید. در ادامه فرایند طبقه‌بندی مورد صحت سنجی قرار گرفت. یافته‌ها نشان داد که بین سال‌های 1366 تا 1380 فضای سبز 55/4 کیلومترمربع کاهش داشته است. همچنین بین سال‌های 1380 تا 1393 مناطق ساخته شده به میزان 39/15 درصد معادل 48/5 کیلومترمربع افزایش و در مقابل فضای سبز 98/1 کیلومترمربع تغییرات کاهشی داشته است. نتایج حاصل از بررسی روند تغییرات طی 27 سال نشان داد که فضای سبز به میزان قابلتوجهی علیرغم گسترش کالبدی شهر کاهش یافته، به‌طوری که از 4/16 کیلومترمربع در سال 1366 به میزان 87/9 کیلومترمربع در سال 1393 رسیده است. نتایج این تحقیق میتواند گام مؤثری در راستای مدیریت بهتر فضای سبز شهری گرگان ایفا نماید.
علمی-پژوهشی
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
آرزو شفاعتی؛ رضا ولی زاده؛ اکبر رحیمی؛ پناهی علی
چکیده
تولد مفاهیم نوین توسعۀ شهری در سایۀ ظهور انقلاب اطلاعات و ارتباطات، تأثیرات بسیاری بر شهرها گذارده و همۀ اجزا و عناصر شهر را با معانی و کارکردهای جدیدی روبرو کرده است. در این بین، توسعۀ میانافزای مناطق تاریخی بعنوان یکی از نظریات بازآفرینی شهری مناطق تاریخی و توسعۀ مجدد آنها، میتواند کارکردهای خود را با تأسی از مفهوم شهر هوشمند ...
بیشتر
تولد مفاهیم نوین توسعۀ شهری در سایۀ ظهور انقلاب اطلاعات و ارتباطات، تأثیرات بسیاری بر شهرها گذارده و همۀ اجزا و عناصر شهر را با معانی و کارکردهای جدیدی روبرو کرده است. در این بین، توسعۀ میانافزای مناطق تاریخی بعنوان یکی از نظریات بازآفرینی شهری مناطق تاریخی و توسعۀ مجدد آنها، میتواند کارکردهای خود را با تأسی از مفهوم شهر هوشمند بروزسانی کند و افقهای نوینی را ارائه کند. پژوهش حاضر با بهره گیری از تکنیک تحلیل اثرات متقاطع که یکی از روشهای آینده نگاری است، به تحلیل تأثیر عوامل شهر هوشمند بر مؤلفه های توسعۀ میانافزا در بافتهای تاریخی شهر تبریز پرداخته است. روش تحقیق حاضر، توصیفی-تحلیلی است که تعداد 34 مؤلفۀ شهر هوشمند در کنار 19 متغیر توسعۀ میانافزا با استفاده از تکنیک پویش محیطی استخراج شد و توسط 50متخصص برنامه‌ریزی شهری با استفاده از ماتریس متقابل امتیازدهی در محیط نرم‌افزار میکمک تحلیل شده است. نتایج تحقیق، بیانگر ناپایداری سیستم در کلانشهر تبریز است که بر این اساس، پنج دسته عوامل تأثیرگذار، دووجهی، تأثیرپذیر، مستقل و ریسک قابل شناسایی هستند. در نهایت، با مطالعه و تجزیه و تحلیل نتایج بدست آمده، 7 عامل کلیدی تأثیرگذار شهر هوشمند شامل (شامل «خلاقیت»، «روح نوآورانه»، «مدیریت پایدار منابع»، «دسترسی محلی»، «حمل و نقل پایدار، خلاق و ایمن»، «جذابیت شرایط طبیعی» و «انعطافپذیری») و 4 عامل کلیدی تأثیرپذیر توسعۀ میانافزا شامل »مسکن مقرون به صرفه»، «بهره‌وری زمین»، «تراکم جمعیتی» و «کاربریهای آلاینده» که بیشترین نقش را در بازآفرینی آیندۀ بافتهای ناکارآمد کلانشهر تبریز با تأکید بر شهر هوشمند دارند، انتخاب شدند.
علمی-پژوهشی
نظام سکونتگاهی و مسکن
زهرا کرمی؛ سید عباس یزدانفر؛ سید باقر حسینی؛ سعید نوروزیان ملکی
چکیده
پژوهش حاضر به دنبال معرفی عوامل موثر در افزایش جذابیت بصری در جهت تامین کیفیت محیط مسکونی و بررسی خلق‌وخوی افراد در مواجهه با منظر شهری است. مطالعات نشان میدهد که ارتقای کیفیت محیط مسکونی، از طریق ایجاد فضای جذاب بصری در منظر روزانه میتواند نشاط را به شهرها بازگرداند. توجه به عنصر جذابیت به عنوان یکی از مولفههای کیفیت زندگی شهری ...
بیشتر
پژوهش حاضر به دنبال معرفی عوامل موثر در افزایش جذابیت بصری در جهت تامین کیفیت محیط مسکونی و بررسی خلق‌وخوی افراد در مواجهه با منظر شهری است. مطالعات نشان میدهد که ارتقای کیفیت محیط مسکونی، از طریق ایجاد فضای جذاب بصری در منظر روزانه میتواند نشاط را به شهرها بازگرداند. توجه به عنصر جذابیت به عنوان یکی از مولفههای کیفیت زندگی شهری در پژوهشهای اخیر کمرنگ بوده و مطالعات کمی در مورد احساسات مردم در فضاهای سبز شهری در ایران انجام شده است. روش مورداستفاده در پژوهش به صورت ترکیبی از روشهای کمی و کیفی است. ابتدا با استفاده از پیمایش، 5 مولفه با CVR>0.49 به عنوان مولفههای اصلی جذابیت بصری انتخاب شدند. سپس با استفاده از تست خودارزیاب SAM از 12 شرکتکنندهی غیرمرتبط با معماری، حالت روحی آنها بررسی شد. یافته‌های پژوهش نشان داد که مولفههای "دید و منظر"، "گشایش دید"، "رمز و راز"، "مراودات اجتماعی" و "پیادهمداری" بیشترین اولویت را در ایجاد و ارتقای جذابیت بصری در منظر روزانه به عهده دارند و همچنین همه این مولفه‌ها به طور معناداری حالت روحی افراد را تغییر میدهند. نوآوری این مطالعه در استفاده از تست خودارزیاب SAM در بررسی حالت روحی افراد در مواجهه با منظر روزانه است.
علمی-پژوهشی
گردشگری
سجاد فردوسی؛ یاور بابائی
چکیده
رضایت مصرف‌کننده در گردشگری به شدت تحت تأثیر ارائه خدمات، ظاهر محصول و شخصیت و وجهه مقصد گردشگری قرار دارد. در این راستا، نوشتار حاضر به روش توصیفی- تحلیلی و با هدف شناسایی و اولویت‌بندی الزامات رضایتمندی گردشگران از امکانات و خدمات شهری تدوین گردید. جمع‌آوری داده‌ها به صورت کتابخانه‌ای و به روش میدانی از طریق پرسشنامه انجام پذیرفت. ...
بیشتر
رضایت مصرف‌کننده در گردشگری به شدت تحت تأثیر ارائه خدمات، ظاهر محصول و شخصیت و وجهه مقصد گردشگری قرار دارد. در این راستا، نوشتار حاضر به روش توصیفی- تحلیلی و با هدف شناسایی و اولویت‌بندی الزامات رضایتمندی گردشگران از امکانات و خدمات شهری تدوین گردید. جمع‌آوری داده‌ها به صورت کتابخانه‌ای و به روش میدانی از طریق پرسشنامه انجام پذیرفت. به منظور توزیع پرسشنامه، با توجه به نامحدود بودن جامعه آماری پژوهش، تعداد 114 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند و پرسشنامه‌ها به روش تصادفی در میان آنها توزیع گردید. ضریب آلفای کرونباخ برای سؤالات مثبت برابر با 81/0 و برای سؤالات منفی برابر با 72/0 محاسبه شد. جهت تجزیه و تحلیل داده‌ها نیز از مدل کانو استفاده گردید. نتایج حاکی از آن است که در میان الزامات اساسی، مؤلفه ایمنی محیط‌های گردشگری با ضریب نارضایتی 987/0- بیشترین نارضایتی و مؤلفه پارک‌ها و فضاهای طبیعی با ضریب نارضایتی 885/0- کمترین نارضایتی را در صورت برآورده نشدن به دنبال دارد. همچنین در میان الزامات عملکردی، مؤلفه نظافت و پاکیزگی فضاهای شهری و گردشگری با ضریب نارضایتی 938/0- بیشترین نارضایتی و مؤلفه نورپردازی فضاهای شهری و گردشگری با ضریب نارضایتی 797/0- کمترین نارضایتی را در صورت برآورده نشدن در پی دارد. در همین خصوص، در میان الزامات انگیزشی، مؤلفه خدمات و تسهیلات فرهنگی با ضریب رضایت 880/0 بیشترین رضایت و مؤلفه شرکت‌های گردشگری و راهنمایان تور با ضریب رضایت 763/0 کمترین رضایت را در صورت برآورده شدن به همراه دارد.
علمی-پژوهشی
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
حسین حاتمی نژاد؛ محمد اسکندری نسب؛ محمد بیرانوند
چکیده
بسیاری از پژوهشگران کیفیت زندگی را در قالب دو رویکرد عینی و ذهنی در نظر می‌گیرند. هدف اصلی این پژوهش مقایسه تطبیقی کیفیت زندگی در دو بافت خودرو (محله گوشه گاپله) و برنامه‌ریزی‌شده (شهرک اندیشه) شهر بروجرد و تحلیلی از کیفیت عینی و ذهنی زندگی در دو محله مورد نظر است. پژوهش حاضر از نوع هدف، کاربردی و براساس ماهیت توصیفی و تحلیلی بوده و ...
بیشتر
بسیاری از پژوهشگران کیفیت زندگی را در قالب دو رویکرد عینی و ذهنی در نظر می‌گیرند. هدف اصلی این پژوهش مقایسه تطبیقی کیفیت زندگی در دو بافت خودرو (محله گوشه گاپله) و برنامه‌ریزی‌شده (شهرک اندیشه) شهر بروجرد و تحلیلی از کیفیت عینی و ذهنی زندگی در دو محله مورد نظر است. پژوهش حاضر از نوع هدف، کاربردی و براساس ماهیت توصیفی و تحلیلی بوده و شاخصهای اجتماعی، کالبدی، زیست‌محیطی و اقتصادی برای مقایسه تطبیقی کیفیت زندگی محلات به کار گرفته شدند. شیوه جمع‌آوری اطلاعات براساس مطالعات کتابخانه‌ای، مشاهدات میدانی است. برای سنجش کیفیت زندگی در بعد ذهنی، در ابتدا با استفاده از روش پیمایش،از میان جامعه آماری، به شیوه تصادفی با 373 نمونه در محلات مورد مطالعه مصاحبه گردید. به‌منظور تحلیل متغیرهای مورد مطالعه از نرم‌افزار SPSS و آماره T دو نمونه مستقل و مدل‌سازی معادلات ساختاری با استفاده از نرم‌افزار Smart PLS استفاده شد؛ همچنین برای سنجش کیفیت زندگی عینی از داده‌های مکانی بلوک‌های سرشماری سال 1395 مرکز آمار استفاده و نقشه‌هایی در نرم‌افزار GIS برای شاخص اجتماعی، اقتصادی، کالبدی و کلی کیفیت زندگی تهیه گردید. نتایج نشان داد که وضعیت محله شهرک اندیشه، در تمامی شاخصهای کیفیت زندگی ذهنی به‌غیراز شاخص اجتماعی، بهتر از محله گوشه گاپله است؛ همچنین نقشه کلی کیفیت زندگی عینی نشان میدهد که کیفیت زندگی عینی محله شهرک اندیشه، مطلوب‌تر از محله گوشه گاپله است. درنهایت می‌توان گفت کیفیت زندگی در محلۀ اندیشه مطلوب‌تر از گوشۀ گاپله است.
