عنوان و چکیده مقالاتی که در شماره آتی منتشر خواهند شد و اکنون در دست ویراستاری و صفحه آرایی می باشند.
محمد رضوانی؛ سید محمد شبیری؛ سمیه خنیفر؛ مهدی نوجوان
دوره 2، شماره 4 ، مهر 1390، ، صفحه 0-0
چکیده
با توجه به اینکه آموزش یکی از موثرترین مؤلفه‌های تأثیرگذار بر توسعه هر کشور است، انجام اقداماتی وسیع، همه‌جانبه، مستمر و فراگیر در جهت افزایش آگاهی‌های محیط زیستی جامعه ضروری هست. در این راستا تشویق و ترغیب مربیان بهداشت مدارس به کسب دانش محیط زیستی و انتقال آن به دانش‌آموزان در مقاطع مختلف تحصیلی می‌تواند به عنوان راهکار بسیار ...
بیشتر
با توجه به اینکه آموزش یکی از موثرترین مؤلفه‌های تأثیرگذار بر توسعه هر کشور است، انجام اقداماتی وسیع، همه‌جانبه، مستمر و فراگیر در جهت افزایش آگاهی‌های محیط زیستی جامعه ضروری هست. در این راستا تشویق و ترغیب مربیان بهداشت مدارس به کسب دانش محیط زیستی و انتقال آن به دانش‌آموزان در مقاطع مختلف تحصیلی می‌تواند به عنوان راهکار بسیار مهمی در زمینه فرهنگ‌سازی و آشنا نمودن دانش‌آموزان در سنین مختلف به شمار آید. بنابراین در این تحقیق سعی شده تا با ارائه آموزش‌هایی در زمینه مصرف بهینه انرژی به تعداد 28 نفر از مربیان بهداشت مدارس، گامی در جهت تحقق اهداف آموزش محیط‌زیست برداشته شود. تحقیق حاضر از نوع کاربردی هست که به روش نیمه تجربی با استفاده از ابزار پرسشنامه و ارائه بسته آموزشی و بر اساس متغیرهای آموزش محیط زیستی و آگاهی مربیان بهداشت مدارس، به وسیله پیش آزمون و پس آزمون به فاصله یک هفته بر روی دو گروه آزمایش و کنترل انجام گرفته است. داده‌های به دست آمده توسط نرم‌افزار spss و با استفاده از آزمون‌های آماری تحلیل کوواریانس، آزمون‌های لوین، توکی، تحلیل واریانس و ضریب همبستگی پیرسون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج حاصل نشان داد که متوسط پاسخ‌های صحیح در گروه آزمایش برابر 36/25 و در گروه کنترل برابر با 29/19 هست که پس از کنترل متغیر همپراش (پیش آزمون) حاکی از آن است که آموزش محیط زیستی باعث افزایش آگاهی مربیان بهداشت مدارس در زمینه مصرف منطقی انرژی شده است.
محمدرضا حافظ نیا؛ زهرا احمدی پور؛ عبدالوهاب خوجم لی؛ سلمان انصاری زاده
پیش شماره، شماره 0 ، آذر 1388، ، صفحه 1-25
چکیده
چکیده
فرآیند شتابان جهانی شدن بعد از انقلاب صنعتی و پدیده اینترنت و فضای مجازی به عنوان یکی از برآیندهای جهانیشدن
در نیمه دوم قرن بیستم، باعث تأثیر در مفاهیم پایهای جغرافیای سیاسی همچون مفهوم ملت، حکومت، مرز، حاکمیت و ...
شد و باعث شکلگیری معادلهای مجازی این مفاهیم همچون ملت مجازی، چند هویتی شدن افراد و کم رنگ شدن
مفهوم مرز، حاکمیت ...
بیشتر
چکیده
فرآیند شتابان جهانی شدن بعد از انقلاب صنعتی و پدیده اینترنت و فضای مجازی به عنوان یکی از برآیندهای جهانیشدن
در نیمه دوم قرن بیستم، باعث تأثیر در مفاهیم پایهای جغرافیای سیاسی همچون مفهوم ملت، حکومت، مرز، حاکمیت و ...
شد و باعث شکلگیری معادلهای مجازی این مفاهیم همچون ملت مجازی، چند هویتی شدن افراد و کم رنگ شدن
مفهوم مرز، حاکمیت و ... شد، با توجه به تأثیر این گونه مفاهیم و شکلگیری فضای مجازی بر فضای واقعی زندگی
انسانی؛ ضرورت پژوهش و تبیینی نو از مفهوم ملت مجازی برای سازگاری با شرایط سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و
فرهنگی عصر جدید به وجود آمده است. هدف این پژوهش بازنمایی مفهوم ملت در فضای مجازی است که خود تحت
تأثیر شدید پدیده جهانی شدن قرار گرفته است. از این رو به دنبال پاسخگویی به این سؤال هستیم که آیا مفهوم ملت
قابلیت بازنمایی در فضای مجازی را داراست؟ در یک مبحث جمع بندی شده این مقاله در سه قالب مفهوم ملت در سیر
فرایند جهانی شدن؛ مفهوم ملت در فضای مجازی و ملت مجازی یا جامعه اطلاعاتی مورد بحث قرار می گیرد. استدلال
اصلی مقاله حاضر این است که: پدیده اینترنت با سرعت فوق العاده پردازش اطلاعات و ایجاد ارتباط منطقی میان میلیون ها
داده اطلاعاتی در گستره وسیع جهانی باعث شده است که عوامل و عناصر سنتی تشکیل دهنده مفاهیم بشری در حوزههای
مختلف علم حداقل در علوم انسانی کارکردی متفاوت پیدا کنند و به نظر میرسد که مفهوم ملت در فضای مجازی را قابل
بازنمایی کرده است. لازم به ذکر است در این مقاله با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و تطبیقی سعی شده است ضمن
تشریح فرآیند تحول مفهوم ملت در روند جهانی شدن، تبیینی نو از مفهوم ملت مجازی در عصر حاضر با تکیه بر منابع
اینترنتی و کتابخانهای ارائه داده شود.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
موسی عابدینی؛ الناز پیروزی؛ زهرا امینی؛ سمیه پرستار
چکیده
هدف از مطالعه حاضر مکانیابی بهینه فضای سبز شهر اردبیل با استفاده از مدل فرآیند تحلیل شبکه‌ای (ANP) و سیستم اطلاعات جغرافیایی بوده است و تلاش گردید، از معیارهای اقتصادی، موقعیتی و همجواری در قالب مدل ANP با استفاده از توابع همپوشانی سیستم اطلاعات جغرافیایی، مکان‌های مناسب برای احداث فضای سبز شهر اردبیل، ارائه شود. تحقیق حاضر از ...
بیشتر
هدف از مطالعه حاضر مکانیابی بهینه فضای سبز شهر اردبیل با استفاده از مدل فرآیند تحلیل شبکه‌ای (ANP) و سیستم اطلاعات جغرافیایی بوده است و تلاش گردید، از معیارهای اقتصادی، موقعیتی و همجواری در قالب مدل ANP با استفاده از توابع همپوشانی سیستم اطلاعات جغرافیایی، مکان‌های مناسب برای احداث فضای سبز شهر اردبیل، ارائه شود. تحقیق حاضر از نوع تحلیلی- توصیفی با ماهت کاربردی ارائه شده است. با توجه به نقشه خروجی، زمینهای شهر اردبیل برای انتخاب مکان مناسب کاربری فضای سبز، به پنچ گروه با اولویت بسیار زیاد، زیاد، متوسط، کم و بسیار کم طبقهبندی شده است. به منظور تطبیق نتایج به‌دست آمده از الگوی ارائه شده در مکانیابی فضای سبز شهری با واقعیات موجود در محدوده مورد پژوهش، نقشه کاربری اراضی آن در محیط GIS تهه شده و نتایج به‌دست آمده الگوی مذکور در نقشه کاربری اراضی منعکس گردیده است. با توجه به نقشه خروجی مدل ANP و مقایسه آن با نقشه کاربری اراضی محدوده مورد مطالعه، مشخص شد که زمینهای مناسب برای ایجاد فضای سبز تناسب زیادی با کاربری اراضی دارند. استفاده توام از مدل ANP و سیستم اطلاعات جغرافیایی در اولویت‌بندی و تعیین بهترین مکان‌های شهر برای تعیین کاربری‌ها نوآوری این تحقیق میباشد.
نظام سکونتگاهی و مسکن
حسن حکمت‌نیا؛ علیرضا پاک گوهر؛ علی باقری کشکولی
چکیده
این پژوهش میزان تأثیر شاخصهای کالبدی – فضایی، اجتماعی و اقتصادی در تحقق مسکن پایدار در شهر سیرجان را بررسی نموده است. نوع تحقیق کاربردی و روش بررسی آن توصیفی- تحلیلی بوده است. 600 نفر از مطلعین، متخصصان و خبرگان، جامعه آماری این پژوهش را تشکیل داده بودند که 230 نفر به‌عنوان حجم نمونه براساس روش نمونه‌گیری تصادفی ساده و با استفاده ...
بیشتر
این پژوهش میزان تأثیر شاخصهای کالبدی – فضایی، اجتماعی و اقتصادی در تحقق مسکن پایدار در شهر سیرجان را بررسی نموده است. نوع تحقیق کاربردی و روش بررسی آن توصیفی- تحلیلی بوده است. 600 نفر از مطلعین، متخصصان و خبرگان، جامعه آماری این پژوهش را تشکیل داده بودند که 230 نفر به‌عنوان حجم نمونه براساس روش نمونه‌گیری تصادفی ساده و با استفاده از جدول مورگان انتخاب شده‌اند. 31 مؤلفه کالبدی، اجتماعی و اقتصادی مسکن در شهر سیرجان به‌عنوان متغیرهای وابسته انتخاب گردید. پایایی پرسشنامه از طریق ضریب آلفای کرونباخ با میزان 832/0 تأیید گردید. جهت تجزیه و تحلیل داده‌ها از روش‌های آمار استنباطی مانند آزمون T تک نمونهای و تحلیل عاملی بهره گرفته شد. نتایج بررسی شاخصهای کالبدی و فضائی نشان داد میزان مقاومسازی ساختمانهای موجود، میزان بهسازی و نوسازی بافتهای فرسوده و قدیمی، میزان ایمنی در واحدهای مسکونی همچنین کمیت و کیفیت تجهیزات از وضعیت مطلوبی برخوردار نبوده است. در این راستا این پژوهش با رویکردی نوآورانه اقدام به همسوسازی شاخصهای کالبدی، اجتماعی و اقتصادی به‌منظور تدوین راهکارهای تحقق مسکن پایدار در شهر سیرجان کرده است.
رؤیا رمضانی کیاسج محله؛ محمدجواد امیری؛ لعبت زبردست
چکیده
پژوهش حاضر با هدف بررسی اثرات زیست‌محیطی احداث بندر چمخاله در دو فاز ساختمانی و بهره‌برداری با استفاده از روش ماتریس RIAM انجام گردید. روش پژوهش توصیفی – تحلیلی بوده است. اطلاعات مورد نیاز با مرور گزارش ارزیابی پروژه، مطالعات کتابخانهای، مشاهدات میدانی و مصاحبه جمع‌آوری شد. جامعه آماری پژوهش 8840 نفر جمعیت شهر چاف و چمخاله در سال ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف بررسی اثرات زیست‌محیطی احداث بندر چمخاله در دو فاز ساختمانی و بهره‌برداری با استفاده از روش ماتریس RIAM انجام گردید. روش پژوهش توصیفی – تحلیلی بوده است. اطلاعات مورد نیاز با مرور گزارش ارزیابی پروژه، مطالعات کتابخانهای، مشاهدات میدانی و مصاحبه جمع‌آوری شد. جامعه آماری پژوهش 8840 نفر جمعیت شهر چاف و چمخاله در سال 1395 بوده است. در نتیجه با استفاده از ماتریس ارزیابی اثرات سریع، به تعیین اهمیت اثرات حاصل از احداث بندر پرداخته شد. نوآوری تحقیق، ارزیابی اثرات زیست‌محیطی پیش از اجرای پروژه به‌منظور پیش‍بینی اثرات پروژه بوده است. نتایج نشان داد که پروژه در هر دو فاز ساختمانی و بهره‌برداری دارای اثرات مثبت قابل توجهی در بخش اجتماعی و اقتصادی است که از مهمترین آنها ایجاد شغل، افزایش سطح درآمد، بهبود سیستم حملونقل، افزایش سرمایه‌گذاری در منطقه و دسترسی به کالا و خدمات میباشد و مهمترین تأثیرات منفی پروژه، در بخش محیط فیزیکی و بیولوژیکی است که ازجمله می‌توان به ایجاد آلودگی هوا، آلودگی صدا، تغییر کیفیت آب، از بین رفتن خصوصیات خاک و همچنین تأثیرات بر حیات گیاهی و جانوری اشاره کرد که با اقداماتی نظیر محدود کردن عملیات لایروبی در دوره‌های حساس زندگی جانداران و توسعه پوشش گیاهی در محدوده احداث بندر می‌توان در جهت کاهش این اثرات گام برداشت.
حامد محمدی مزرعه
چکیده
در پژوهش حاضر نقش و جایگاه فضای نیمه‌باز در ساختار و معماری بناهای بومی بندرلنگه از دیدگاه متخصصان و شهروندان مورد تحلیل و ارزیابی قرار گرفت. هدف کلی از پژوهش حاضر، شناخت فضای نیمه‌باز در ایجاد بستری جهت حفظ هویت و ارزش‌های این‌چنین فضاها میباشد که تاکنون به صورت جز به جز به بررسی ساختاری و عملکردی آن پرداخته نشده است. روش پژوهش ...
بیشتر
در پژوهش حاضر نقش و جایگاه فضای نیمه‌باز در ساختار و معماری بناهای بومی بندرلنگه از دیدگاه متخصصان و شهروندان مورد تحلیل و ارزیابی قرار گرفت. هدف کلی از پژوهش حاضر، شناخت فضای نیمه‌باز در ایجاد بستری جهت حفظ هویت و ارزش‌های این‌چنین فضاها میباشد که تاکنون به صورت جز به جز به بررسی ساختاری و عملکردی آن پرداخته نشده است. روش پژوهش در این پژوهش به صورت توصیفی- تحلیلی، بر مبنای استدلال منطقی و با استفاده از راهبرد ترکیبی (کیفی- کمی) میباشد. این مطالعه به صورت موردی در بافت سنتی بندرلنگه و با انتخاب 64 بنای قدیمی که قدمت آنها به بیش از 50 سال برمی‌گردد، توسط جامعه آماری که شامل 120 نفر ازجمله کسانی که یا در بناهایی با فضای نیمه زندگی می‌کنند و یا در حال رفت و آمد در این‌گونه فضاها هستند و همچنین با رویکرد کیفی به روش نمونه‌گیری نور به وسیله دستگاه نورسنجی CEM/DT-856A و دما به وسیله دستگاه دماسنجی Temperature/HTC-1 صورت گرفته است که با توجه به بررسی‌های معماری (جهت‌های قرارگیری، ایوان‌ها و ارتباط‌های فضایی)، ساختاری (تزئینات، روزن‌ها، طاق‌نماها، سرستون‌ها و هندریل‌ها)، دما و نور، میزان وابستگی رضایتمندی و معنادار ساکنان بافت قدیم و جدید در ایجاد محیطی مناسب برای کاربران این‌گونه بناهای سنتی مشخص می‌شود که با توجه به نتایج به‌دست آمده از این پژوهش نشان می‌دهد که با باززنده‌سازی و بررسی هویت تاریخی فضای نیمه‌باز در بین بناهای سنتی بتوان به حفظ ارزش‌های این‌چنین فضاها در معماری بومی پرداخت.
مسلم بیرانوند؛ حیدر جهان بخش
چکیده
هدف این پژوهش شناسایی ساختار فضایی- کالبدی، مسائل و مشکلات موجود بافت فرسوده خرم‌آباد و عوامل مؤثر بر زیست‌پذیری این بافت برای ارائه راهکارهای علمی و عملی جهت بازآفرینی آن از طریق اعمال برنامه‌های راهبردی مداخله‌گر بوم‌گرا در جهت افزایش زیست‌پذیری است و با رویکردی توصیفی تحلیلی و بر مبنای داده‌ها و اطلاعات حاصل از مطالعه منابع ...
بیشتر
هدف این پژوهش شناسایی ساختار فضایی- کالبدی، مسائل و مشکلات موجود بافت فرسوده خرم‌آباد و عوامل مؤثر بر زیست‌پذیری این بافت برای ارائه راهکارهای علمی و عملی جهت بازآفرینی آن از طریق اعمال برنامه‌های راهبردی مداخله‌گر بوم‌گرا در جهت افزایش زیست‌پذیری است و با رویکردی توصیفی تحلیلی و بر مبنای داده‌ها و اطلاعات حاصل از مطالعه منابع کتابخانهای و اسناد و نوشته‌های مربوطه و تحقیقهای میدانی، محدوده بافت فرسوده خرم‌آباد و جمعیت ساکن در این بافت انجام شده است. بررسی جامع وضعیت موجود و ارائه برنامه‌های راهبردی جهت رسیدن به الگویی است که در آن زیست‌پذیری بافت فرسوده ارتقاء یابد، نوآوری پژوهش حاضر میباشد. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که زیست‌پذیری در بافت فرسوده خرم‌آباد وضعیت مطلوبی ندارد و موانع رسیدن به یک زندگی مطلوب در بافت فرسوده شهر خرم‌آباد مسائل کالبدی و فنی و پس از آن به ترتیب مشکلات اقتصادی، مشکلات فرهنگی و اجتماعی، مشکلات مدیریتی و اجرایی، مشکلات زیست‌محیطی، مشکلات زیبایی‌شناختی سیما و نمای شهری، مشکلات حقوقی و قانونی، مشکلات شبکه‌های ارتباطی و راههای دسترسی و مشکلات مربوط به تجهیزات و خدمات شهری میباشد که باید در سیاست‌گذاری‌های شهری و برنامه‌های راهبردی مداخله‌گر بوم‌گرا مورد تأکید بیشتر قرار گیرند تا زیست‌پذیری بافت ارتقاء یابد.
سارا سادات تجاره؛ فرح حبیب؛ حدیثه کامران کسمایی
چکیده
مطالعه حاضر با هدف تدوین مدل مفهومی جهت استفاده از رویکرد زیست تقلیدی در طراحی پوسته‌های ساختمانی در راستای بهبود اکولوژی شهری انجام شده است. تحقیق از نظر ماهیت توصیفی - تحلیلی بوده و داده‌های مورد نیاز به کمک مطالعات کتابخانهای و میدانی ساختمان‌هایی که با رویکرد زیست تقلیدی طراحی شده بودند تأمین گردید. برای این منظور ابتدا رویکرد ...
بیشتر
مطالعه حاضر با هدف تدوین مدل مفهومی جهت استفاده از رویکرد زیست تقلیدی در طراحی پوسته‌های ساختمانی در راستای بهبود اکولوژی شهری انجام شده است. تحقیق از نظر ماهیت توصیفی - تحلیلی بوده و داده‌های مورد نیاز به کمک مطالعات کتابخانهای و میدانی ساختمان‌هایی که با رویکرد زیست تقلیدی طراحی شده بودند تأمین گردید. برای این منظور ابتدا رویکرد زیست تقلیدی شناسایی شد سپس بیست نمونه از پوسته‌هایی که توسط معماران در سراسر دنیا با استفاده از این رویکرد طراحی شده بودند بررسی گردید و مؤلفه‌ها و معیارهای مرتبط استخراج گردیدند. پس از حذف معیارهای تکراری و تنظیم آنها نظام وابستگی معیارها سنجیده شد و به کمک فرآیند تحلیل شبکه‌ای با نظر‌سنجی از بیست تن از نخبگان و متخصصان این حوزه میزان اهمیت هر معیار مشخص گردید و با کمک نرم‌افزار سوپر‌دسیژنز وزن‌دهی شد. سپس برای مؤلفه‌های عملکردی، کالبدی و شکلی معیارها و زیرمعیارهای مربوطه با توجه به میزان اهمیت آنها مشخص گردید و مدل مفهومی ارزیابی کیفی پوسته‌های ساختمانی با رویکرد زیست تقلیدی تدوین شد. نوآوری این تحقیق بررسی رویکرد زیست تقلیدی در پوسته‌های اجرا شده ایرانی بوده که در این راستا با استفاده از مدل ارزیابی کیفی تدوین شده، ساختمان بارین اسکی در شمیرانات ارزیابی شد تا با توجه به نقاط قوت و ضعف آن طراحان ایرانی بتوانند تصمیمات موثرتری در طراحی پوسته‌های ساختمانی با توجه به رویکرد زیست تقلیدی که از رویکرد های نوین پایداریست، بگیرند.
رضا ولی زاده؛ مهدی فرج‌زاده؛ فریدون بابایی اقدم؛ علی پناهی؛ علی آذر
چکیده
پژوهش حاضر با هدف بررسی و مقایسه وضعیت شاخصهای پیاده‌مداری در پیاده‌راه‌های تربیت (سنتی) و ولیعصر (مدرن) تبریز صورت گرفت. ابزار مورد استفاده در این پژوهش پرسشنامه است. جامعه آماری تحقیق را عابران، مغازهداران و ساکنین این دو محدوده تشکیل دادهاند. با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی ساده و به روش کوکران، 380 نفر به‌عنوان ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف بررسی و مقایسه وضعیت شاخصهای پیاده‌مداری در پیاده‌راه‌های تربیت (سنتی) و ولیعصر (مدرن) تبریز صورت گرفت. ابزار مورد استفاده در این پژوهش پرسشنامه است. جامعه آماری تحقیق را عابران، مغازهداران و ساکنین این دو محدوده تشکیل دادهاند. با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی ساده و به روش کوکران، 380 نفر به‌عنوان حجم نمونه انتخاب شد. روش تحقیق از نوع کاربری و ماهیت آن توصیفی- تحلیلی و همچنین از نوع تحقیقات استنباطی است. نوآوری خاص این پژوش عبارت است از شناسایی مؤلفه‌های بومی مؤثر بر ارتقای کیفیت پیاده‌راه‌ها با تأکید بر پیاده‌راه‌های سنتی و مدرن. پایایی پرسشنامه با استفاده از فرمول کرونباخ در پیادهراه تربیت 902/0 و در پیادهراه ولیعصر 886/0 محاسبه شد. نتایج یافته‌های تحلیل عاملی منجر به خلاصه شدن 56 متغیر در 12 عامل اصلی گردید. درصد واریانس نهایی برای پیادهراه تربیت 84/86 و 01/81 برای ولیعصر بوده است که بیانگر نقش پررنگ شاخصهای بومی در پیاده‌راه‌های سنتی است. نتایج آزمون همبستگی پیرسون نشان داد که بین تمامی 46 متغیر با وضعیت پیاده‌مداری هر دو پیادهراه همبستگی مثبت و معناداری وجود دارد و در این بین میزان همبستگی متغیر در پیادهراه تربیت بیشتر از ولیعصر است. نتایج آزمون t هم مؤید وجود تفاوت معناداری و واریانس میانگین وضعیت متغیرهای پیاده‌مداری در بین دو پیادهراه است. در نهایت اینکه نتایج آزمون واریانس نشان از وجود تفاوت معنادار در بین سه گروه عابران، ساکنین و کسبه است.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
بهزاد رسیده؛ نفیسه مرصوصی؛ مصطفی طالشی؛ سیدمهدی موسی کاظمی
چکیده
در سال‌های اخیر با توجه به رشد صعودی نرخ جمعیت سالمند در دنیا این موضوع به یکی از کانون‌های مورد توجه محققان مبدل شده است. موضوع بهینه‌سازی ساختارهای شهری اجتماعی پایه‌ای‌ترین موضوع در مطالعات مربوط به سالمندان در حوزه شهرسازی است. در این پژوهش به بررسی شاخصهای سنجش زیرساخت‌های شهر دوستدار سالمند در کلانشهر مشهد پرداخته ...
بیشتر
در سال‌های اخیر با توجه به رشد صعودی نرخ جمعیت سالمند در دنیا این موضوع به یکی از کانون‌های مورد توجه محققان مبدل شده است. موضوع بهینه‌سازی ساختارهای شهری اجتماعی پایه‌ای‌ترین موضوع در مطالعات مربوط به سالمندان در حوزه شهرسازی است. در این پژوهش به بررسی شاخصهای سنجش زیرساخت‌های شهر دوستدار سالمند در کلانشهر مشهد پرداخته شده است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی بوده که با استفاده از روش پیمایشی اجرا شد. جامعه آماری تحقیق با توجه به ساختار پرسشنامه‌ها متشکل از متخصصان حوزه شهری، خدمات سلامت و بهداشت، خدمات روان‌شناختی و حملونقل و فناوری اطلاعات در شهر مشهد بوده است. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران تعداد 100 نفر تعیین گردید. نمونه‌های پژوهش با استفاده از روش تصادفی ساده انتخاب شدند. داده‌های تحقیق با استفاده از پرسشنامه استاندارد سازمان بهداشت جهانی جمع‌آوری گردید. طبق نتایج تحقیق، شهر مشهد در شاخصهای مسکن، فضاهای بیرونی و ساختمان‌ها، حمایت جامعه و خدمات بهداشتی، مشارکت مدنی و اشتغال در وضعیت مناسبی برای سالمندان قرار ندارد. همچنین طبق آزمون فریدمن، میانگین رتبه شاخص فضای باز و ساختمان‌ها در شهر دوستدار سالمند بالاترین اولویت و شاخص ارتباطات و اطلاعات پایین‌ترین اولویت را در بین شاخص‌ها دارا است. دستاورد این پژوهش شناخت دقیق کاستی‌های کلانشهر مشهد در مقایسه با مقیاس‌های استاندارد شهر دوستدار سالمند است. راهکارهای پربازده و زودبازده نو که تاکنون در این کلانشهر به کار برده نشده است، برای بالا بردن سطح استاندارد شاخصهای مسکن، فضاهای بیرونی و مشارکت و اشتغال ارائه شده است.
محیط زیست شهری
بهجت موسوی؛ محسن تابان
چکیده
تحقیق حاضر با هدف ارزیابی اکولوژیک کنار آب رودخانه زهره، به بررسی دو کیلومتر از محدوده کنارآب که بیشترین ارتباط با محیط شهری پیرامون دارد، اجرا گردید. روش تحقیق بر اساس ماهیت و روش، توصیفی و تحلیلی است. در این تحقیق نمونه‌های موفق کنارآب اکولوژیک بررسی شده و پس از استخراج معیارهای ارزیابی اکولوژیک کنارآب، امتیازدهی محدوده با استفاده ...
بیشتر
تحقیق حاضر با هدف ارزیابی اکولوژیک کنار آب رودخانه زهره، به بررسی دو کیلومتر از محدوده کنارآب که بیشترین ارتباط با محیط شهری پیرامون دارد، اجرا گردید. روش تحقیق بر اساس ماهیت و روش، توصیفی و تحلیلی است. در این تحقیق نمونه‌های موفق کنارآب اکولوژیک بررسی شده و پس از استخراج معیارهای ارزیابی اکولوژیک کنارآب، امتیازدهی محدوده با استفاده از برداشت میدانی انجام شده است و فرآیند وزن‌دهی معیارها به شاخصهایی کمی در قالب مدل وزنی AHP و با استفاده از نرم‌افزارExpert Choice، انجام گردید. نتایج تحقیق نشان داد که از میان سه معیار زیست‌محیطی، خدمات حملونقل و محیط کالبدی، مؤلفه زیست‌محیطی با 40 درصد، وضعیت مطلوب‌تری نسبت به دو عامل دیگر داشته و مؤلفه خدمات حملونقل، با 13 درصد کمترین امتیاز ارزیابی اکولوژیکی را به خود اختصاص داده است با این وجود کسب امتیازاتی پایینتر از پنجاهدرصد نشان از ضعف جامع اکولوژیکی این کنارآب دارد. نوآوری تحقیق حاضر، شناسایی معیارهای توسعه اکولوژیکی در محدودههای کنارآب شهری با بررسی نمونه‌های موفق در این زمینه و ارائه معیارهایی جهت ارزیابی و بهبود کیفیت اکولوژیکی این نواحی است.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
فرزانه ساسان پور؛ مدیا حکیمی
چکیده
تحقیق حاضر با هدف شناسایی و ارزیابی بنیان‌های بوم‌شناختی و تأثیر آنها بر زیست‌پذیری منطقه یک کلانشهر تهران انجام شده است. کلانشهر تهران همانند سایر کلان‌شهرهای دیگر با مشکلات بسیاری در زمینه‌های اقتصادی، اجتماعی، زیست‌محیطی و کالبدی همچون کاهش زیست‌پذیری و کمرنگ‌تر شدن اهمیت بنیان‌های بوم‌شناختی در ساختار زندگی شهری ...
بیشتر
تحقیق حاضر با هدف شناسایی و ارزیابی بنیان‌های بوم‌شناختی و تأثیر آنها بر زیست‌پذیری منطقه یک کلانشهر تهران انجام شده است. کلانشهر تهران همانند سایر کلان‌شهرهای دیگر با مشکلات بسیاری در زمینه‌های اقتصادی، اجتماعی، زیست‌محیطی و کالبدی همچون کاهش زیست‌پذیری و کمرنگ‌تر شدن اهمیت بنیان‌های بوم‌شناختی در ساختار زندگی شهری روبرو است. روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی و از نظر هدف کاربردی است. با بهرهگیری از تکنیک TOPSIS و با استفاده از فرایند سلسهمراتب AHP شاخصهای بوم‌شناختی وزن‌دهی و با تکیه بر منطق FUZZY نواحی دهگانه منطقه ۱ رتبهبندی شده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد از بین این نواحی ناحیه ۴ با ارزش ۹۵۷/۰ بالاترین رتبه و ناحیه ۸ با ارزش ۲۴۳/۰ پایین‌ترین رتبه را از نظر تأثیر بنیان‌های بوم‌شناختی بر زیست‌پذیری کسب نموده است. می‌توان نتیجه گرفت هرچه بنیان‌های بوم‌شناختی در مناطق شهری بیشتر و دارای کیفیت بالاتری باشد، نقش آنها در زیست‌پذیری مناطق شهری بیشتر خواهد بود. نوآوری این پژوهش شناسایی بنیان‌های بوم‌شناختی موجود در منطقه یک و استفاده از تکنیک AHP و FUZZY است.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
مهدی محمدی سرین دیزج؛ ابوالفضل شهامت
چکیده
هدف این پژوهش تحلیل تأثیر سازمان فضایی شهر و وضعیت ارتباطی عملکردهای تجاری آن با یکدیگر میباشد. تک مرکزیتی و چند مرکزیتی بودن شهرها می‌تواند تأثیر شگرف بر مسافت سفرها ایفا نماید و بدین ترتیب از اتلاف وقت و انرژی در شهرها جلوگیری شود. وسایل نقلیه موتوری تولیدکننده گازهای گلخانه‌ای می‌باشند و موجب گرمایش زمین در طولانی‌مدت می‌شوند. ...
بیشتر
هدف این پژوهش تحلیل تأثیر سازمان فضایی شهر و وضعیت ارتباطی عملکردهای تجاری آن با یکدیگر میباشد. تک مرکزیتی و چند مرکزیتی بودن شهرها می‌تواند تأثیر شگرف بر مسافت سفرها ایفا نماید و بدین ترتیب از اتلاف وقت و انرژی در شهرها جلوگیری شود. وسایل نقلیه موتوری تولیدکننده گازهای گلخانه‌ای می‌باشند و موجب گرمایش زمین در طولانی‌مدت می‌شوند. شناخت این عوامل می‌تواند میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای را کاهش داده و از گرمایش زمین جلوگیری کند. نوع تحقیق کاربردی و روش بررسی توصیفی-تحلیلی میباشد. این پژوهش، پس از مطالعات علمی جهت برآورد گازهای گلخانه‌ای براساس فرمول‌های پیشنهادی توسعه پاک (CDM) انجام گرفته است. سازمان فضایی کلانشهر مشهد در دو سناریو مورد بررسی قرار گرفت. سناریو اول، سازمان فضایی تک مرکزی موجود شهر و سناریو دیگر شهر با سازمان فضایی سه مرکزی در امتداد استخوان‌بندی شهر در نظر گرفته شد. سازمان فضایی متعادل کلانشهر مشهد موجب کاهش انتشار گازهای گلخانه تا حدود 43 درصد در بخش خودروهای شخصی می‌شود. میانگین مسافت طی شده به وسیله خودروهای شخصی در سازمان فضایی متعادل حدود 4 کیلومتر کاهش می‌یابد. کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای به میزان 9/7 کیلوگرم CO2 به ازای هر مسافر میباشد. وجه تمایز و نوآوری این پژوهش بررسی ارتباط شاخص مرکزیت در سازمان فضایی کلان‌شهرها و میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای میباشد.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
آرش قاسم پور؛ آزاده اربابی سبزواری؛ ناصر عبادتی؛ فاطمه ادیبی سعدی نژاد؛ مریم رستم پیشه
چکیده
این پژوهش با دیدگاه مبتنی بر منابع و تفکر راهبردی در تحلیل منابع و موانع، جایگاه و مزیت رقابتی و ارزیابی تناسب راهبردی منابع را تبیین می نماید و نقشه راهبردی مدیریت پراکنده رویی و شکل گیری بافت های حاشیه‌ای در بندر ماهشهر را تدوین و پیشنهاد می‌کند. روش این تحقیق توصیفی- تحلیلی است و به‌دلیل ماهیت راهبردی مطالعه، دستاورد (هدف) آن جنبه ...
بیشتر
این پژوهش با دیدگاه مبتنی بر منابع و تفکر راهبردی در تحلیل منابع و موانع، جایگاه و مزیت رقابتی و ارزیابی تناسب راهبردی منابع را تبیین می نماید و نقشه راهبردی مدیریت پراکنده رویی و شکل گیری بافت های حاشیه‌ای در بندر ماهشهر را تدوین و پیشنهاد می‌کند. روش این تحقیق توصیفی- تحلیلی است و به‌دلیل ماهیت راهبردی مطالعه، دستاورد (هدف) آن جنبه کاربردی دارد. داده‌های نظری با روش اسنادی و داده‌های تجربی با روش پیمایشی بر اساس روش دلفی تهیه شده‌اند. در پردازش اطلاعات و تدوین نقشه راهبردی نیز از مدل Meta-SWOT و تحلیل PESTEL استفاده شده است. نتایج نشان می‌دهد منابع و قابلیت‌های داخلی بندر ماهشهر اهمیت یکسانی در مدیریت پراکنده رویی و شکل گیری بافت های حاشیه‌ای ندارند. عواملی همچون، وجود زیرساخت‌های شبکه حملونقل ریلی، هوایی، زمینی و دریایی جهت حملونقل داخلی و صادرات و واردات، وجود صنایع عظیم پتروشیمی، منطقه ویژه اقتصادی، اداره کل بنادر و دریانوردی، اداره کل گمرک و اداره کشتیرانی در منطقه و ... دارای بیشترین وزن می‌باشند؛ این عوامل در مدیریت پراکندهرویی و شکلگیری بافتهای حاشیه‌ای در بندر ماهشهر، نسبت به سایر عوامل، بیانگر نادر بودن، تقلید پذیری و تناسب راهبردی هستند و در نتیجه باید در صدر اولویت‌های اقدام‌های اجرایی قرار گیرند.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
نفیسه مرصوصی؛ مهدی شفیعی‌پور
چکیده
یکی از راهکارهای مؤثر در مدیریت مصرف انرژی در شهرها استفاده از روش‌های مبتنی بر شبیه‌سازی الگوهای زیستی است. شهرها به‌گونه‌ای که آنها به سیستم‌های پیچیدة انعطاف‌پذیر تبدیل شوند و سلامت بوم‌شناختی و فرهنگی- اجتماعی را از طریق ارائه خدمات اکوسیستمی ایجاد کنند، از اهمیت حیاتی برخوردار است. خدمات اکوسیستم‌های شهری مزایایی است ...
بیشتر
یکی از راهکارهای مؤثر در مدیریت مصرف انرژی در شهرها استفاده از روش‌های مبتنی بر شبیه‌سازی الگوهای زیستی است. شهرها به‌گونه‌ای که آنها به سیستم‌های پیچیدة انعطاف‌پذیر تبدیل شوند و سلامت بوم‌شناختی و فرهنگی- اجتماعی را از طریق ارائه خدمات اکوسیستمی ایجاد کنند، از اهمیت حیاتی برخوردار است. خدمات اکوسیستم‌های شهری مزایایی است که شهروندان از آنها به دست می‌آورند و شامل خدمات تأمینی، تنظیمی، فرهنگی و حمایتی است. با وجود اینکه برای طراحی محیط‌های شهری مبتنی بر روابط میان خدمات اکوسیستم، روش‌های اندکی پیشنهاد شده اما استفاده از آنها چندان مورد توجه قرار نگرفته است. مانع اصلی برای توسعه روش‌های طراحی براساس خدمات اکوسیستم، فقدان دانش لازم برای درک روابط بین خدمات اکوسیستم‌های شهری است و معمولاً براساس اصول حاکم بر طراحی شهری، غالباً طراحی‌های صرفاً فضایی انجام می‌شود. این مقاله روابط حاکم بر هم‌افزایی‌های خدمات اکوسیستم‌های شهری را از منظر بوم‌شناختی بررسی و سپس اثرات آن را بر طراحی شهری مورد تحلیل قرار می‌دهد. این تحلیل می‌تواند ابزاری کارآمد برای طراحان و سیاست‌گذاران فراهم سازد تا تصمیمات مطلوب‌تری در جهت بهره‌برداری از خدمات مختلف اکوسیستم در مناطق شهری اتخاذ نموده و آثار مخرّب زیست‌محیطی ناشی از طراحی‌های شهری را به حداقل کاهش دهند. براساس نتایج این تحلیل، اثربخشی خدمات اکوسیستم‌های شهری با درک صحیح روابط بوم‌شناختی آنها و ملاحظات مربوط به روابط فضایی عناصر شهری، افزایش خواهد یافت.
مجید جاوری؛ احمد شاهیوندی؛ نورالدین الله دادی؛ مرضیه سلطانی
دوره 1، شماره 1 ، فروردین 1389، ، صفحه 3-22
چکیده
تعیین و توزیع بهینه مراکز خدماتی مسئله ای است که اغلب اوقات برنامه ریزان با آن سروکار دارند. توزیع متعادل
این فضاها مستلزم تعیین مکان مناسب و تسهیلات به گونه ای است که همه اقشار جامعه به صورت متعادل به
آنها دسترسی پیدا کنند. از میان این کاربری ها در مکان یابی فضاهای آموزشی به دلیل اهمیت با مجاورت
کاربری های متجانس و عدم مجاورت با کاربری ...
بیشتر
تعیین و توزیع بهینه مراکز خدماتی مسئله ای است که اغلب اوقات برنامه ریزان با آن سروکار دارند. توزیع متعادل
این فضاها مستلزم تعیین مکان مناسب و تسهیلات به گونه ای است که همه اقشار جامعه به صورت متعادل به
آنها دسترسی پیدا کنند. از میان این کاربری ها در مکان یابی فضاهای آموزشی به دلیل اهمیت با مجاورت
کاربری های متجانس و عدم مجاورت با کاربری های نامتجانس بایستی به آنها دقت زیادی شود و همچنین توجه
به شرایط محیطی و فیزیکی قابل تحمل همانند آسایش، کارآیی، سلامتی و ایمنی ضرورت دارد.
در این مقاله با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی و تجزیه و تحلی لهای فضایی و با بهر هگیری از
داده های مکانی به انتخاب بهترین مکان برای دانشگاه پیام نور پرداخته شد و با استفاده از روش حداقل
فاصله از شاخص های موردنظر (تجاری، آموزشی، مسکونی، نظامی، راههای اصلی،کوهها و صخره ه ا،
گورستان ها وغیره) و امتیازبندی کاربری ها بر اساس میزان ارزش اقتصادی و تناسب فیزیکی برای ایجاد
به آن ها امتیاز داده شده و محدوده و حریم شهر خر مآباد را بر اساس میزان و GIS دانشگاه، در محیط
درجه ارزش برای ایجاد فضای دانشگاهی به پنج گروه مشخص، خیلی خوب، خوب، متوسط، ضعیف و
خیلی ضعیف تقسیم کرده و آنها را با کاربری اراضی موجود تطبیق داده و مناطقی که به صورت
خیلی خوب و خوب روی نقشه مشخص شده اند را برای ایجاد و انتخاب فضای فیزیکی بهینه دانشگاه
پیام نور خرم آباد پیشنهاد داده ایم.
جغرافیای اقتصادی
دکتر علی حاجی‌نژاد؛ علی احمدی
دوره 1، شماره 2 ، آذر 1389، ، صفحه 7-22
چکیده
شهرها در روند تحولخود پیوسته از کارکردهای خود تأثیر مستقیم پذیرفتهاند و به تبع این تأثیرپذیری تغییراتی نیز در آنها در زمینه‌های فضایی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی بوجود آمده است. از جمله کارکردهای مهم شهری گردشگری بوده که فضاهای شهری تأثیرات شگرفی می‌گذارد. هدف این مقاله بررسی و تحلیل اثرات اقتصادی گردشگری تجاری ...
بیشتر
شهرها در روند تحولخود پیوسته از کارکردهای خود تأثیر مستقیم پذیرفتهاند و به تبع این تأثیرپذیری تغییراتی نیز در آنها در زمینه‌های فضایی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی بوجود آمده است. از جمله کارکردهای مهم شهری گردشگری بوده که فضاهای شهری تأثیرات شگرفی می‌گذارد. هدف این مقاله بررسی و تحلیل اثرات اقتصادی گردشگری تجاری بر شهرها بوده و اینکه گردشگری چه نقشی می‌تواند در اقتصاد شهرها برعهده داشته و چه نوع اثرات اقتصادی بر شهرها برجای گذارد؟ در این راستا شهر بانه و تأثیرات اقتصادی گردشگری تجاری بر آن مورد بررسی قرار گرفت. موقعیت جغرافیایی شهر بانه و همجواریآن با کشور عراق سبب شده تا مبادلات تجاری در اشکال رسمی و غیررسمی با این کشور در حجم بالایی صورت گرفته و صرفه اقتصادی و منافع ناشی از خرید و فروش کالاهای وارده از مبادی مرزی باعث پیدایش نوعی از گردشگری در این منطقه (گردشگری تجاری) شده است که حوزه عمل آن تا دورترین شهرهای داخلکشور نیز تسری یافته است. در این تحقیق از داده‌های میدانی استفاده شده و روش تحقیق میدانی- کتابخانهای و تحلیل علمی است که به وسیله نرم افزار spss انجام شده است. برای گردآوری اطلاعات از ابزار پرسشنامه استفاده شده که جامعه‌ی آماری مورد مطالعه کارشناسان مرتبط با گردشگری و امور شهری و افراد شاعل در بخش‌های مرتبط به گردشگری بوده است. برای این منظور از دو نوع پرسشنامه استفاده شده که در پرسشنامه مربوط به کارشناسان حجم نمونه 10 عدد و در پرسشنامه دوم 263 عدد بوده است. در نهایت به تحلیل یافته‌های حاصل از پرسشنامه‌ها از طریق آزمون‌های توزیع دوجمله‌ای و sign پرداخته شد. نتایج حاصل حاکی از آن است که فعالیت‌ها و اشتغال حاصل از این فعالیت در غیاب بخش‌های صنعت، خدمات و کشاورزی توانسته اثرات اقتصادی قابل توجهی را بر شهر بانه داشته باشد و افزایش درآمد و اشتغال و قیمت زمین در این شهر را در پی داشته است.
آب و هوا شناسی
امیر حسین حلبیان؛ فرشته رزمجویی
دوره 2، شماره 3 ، خرداد 1390، ، صفحه 7-22
چکیده
در این پژوهش به منظور شناسایی تیپ‌های هوای شهر سمنان 7 متغیر( که با توجه به ساعات سه¬گانه دیده¬بانی مجموعا 18 متغیر را شامل می¬شود) از اول فروردین‌ماه 1358 تا بیست و نهم اسفندماه 1382 در ایستگاه سینوپتیک سمنان بررسی گردید. انجام تحلیل خوشه‌ای بر روی آرایة داده‌های استاندارد شده(9094×18) و ادغام روزها بر اساس روش «وارد» نشان داد؛ ...
بیشتر
در این پژوهش به منظور شناسایی تیپ‌های هوای شهر سمنان 7 متغیر( که با توجه به ساعات سه¬گانه دیده¬بانی مجموعا 18 متغیر را شامل می¬شود) از اول فروردین‌ماه 1358 تا بیست و نهم اسفندماه 1382 در ایستگاه سینوپتیک سمنان بررسی گردید. انجام تحلیل خوشه‌ای بر روی آرایة داده‌های استاندارد شده(9094×18) و ادغام روزها بر اساس روش «وارد» نشان داد؛ سمنان دارای 5 تیپ هوا میباشد که عبارتند از: 1- تیپ معتدل 2- تیپ گرم و بادی 3- تیپ بسیار سرد، بارشی و مه¬آگین 4- تیپ بسیار گرم، خشک و بادی و 5- تیپ بسیار سرد و یخبندان. بر اساس یافته‌های این پژوهش تیپ هوای بسیار گرم، خشک و بادی فراوانترین و بادوامترین و تیپ معتدل، کم بسامدترین و کمدوامترین تیپ‌های هوای سمنان هستند. در ادامه برای هر تیپ یک روز به عنوان روز نماینده انتخاب گردید. فراوانی ماهانه و سالانه هر کدام از تیپها نیز محاسبه و مشخص گردید که فراوانی سالانه تیپها در سه دهه گذشته تغییر کرده است. در پایان به بررسی ارتباط این تیپها با الگوهای گردشی تراز میانی جو پرداخته شد و آشکار گردید که رخداد هر کدام از تیپها متأثر از الگوهای گردشی خاصی است.
جغرافیای اقتصادی
علیرضا دهقانپور؛ رضا دهقانی زاده
دوره 3، شماره 6 ، مهر 1391، ، صفحه 9-18
چکیده
در چند دهه اخیر به دلیل رشد روز افزون قیمت سوخت های فسیلی و آلودگی های زیست محیطی در نتیجه افزایش تقاضای انرژی تحقیق و مطالعه در بخش انرژی های تجدید شونده مورد توجه محققان و پژوهشگران قرار گرفته است. در بخش تولید برق محدودیت منابع سرمایه گذاری و محیط زیست از جمله مسایل مهمی است که این فرایند را تحت تأثیر قرار می دهد. جدی بودن مسأله حفاظت ...
بیشتر
در چند دهه اخیر به دلیل رشد روز افزون قیمت سوخت های فسیلی و آلودگی های زیست محیطی در نتیجه افزایش تقاضای انرژی تحقیق و مطالعه در بخش انرژی های تجدید شونده مورد توجه محققان و پژوهشگران قرار گرفته است. در بخش تولید برق محدودیت منابع سرمایه گذاری و محیط زیست از جمله مسایل مهمی است که این فرایند را تحت تأثیر قرار می دهد. جدی بودن مسأله حفاظت از محیط زیست و همچنین امنیت انرژی الکتریسیته موجب شده که فرآیند تولید برق توسط نیروگاه ها ی خورشیدی مورد تأکید قرارگیرد. به دلیل موقعیت جغرافیایی ویژه و قرار گیری بر روی کمربند تابشی و بیابانی، کشور ایران دارای اقلیمی گرم و نیمه خشک می باشد. در نتیجه بیشتر قسمت های این کشور به ویژه نواحی مرکزی آن دارای آسمانی صاف وشفاف هستند به همین دلیل مطالعه و تحقیق در مورد احداث و به کارگیری سایت های خورشیدی در این مناطق از کشور می تواند باعث دست یابی به انرژی پاک و مطمئن برای ساکنان این مناطق شود.در مقاله حاضر با استفاده از قابلیت سیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS) و مدل پیش بینی تابش کلی، میزان ساعات آفتابی و انرژی تابشی دریافتی در روستاهای شهرستان اردکان، برای هر کدام از ماه های سال محاسبه و مکان هایی که دارای ساعات آفتابی روزانه بیش از 7/7 و متوسط تابش خورشیدی بیش از 3/5 کیلو وات ساعت در متر مربع در روز داشتند جهت احداث سایت های انرژی خورشیدی در روستاهای اردکان مناسب شناخته شدند.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
اکبر کیانی؛ مینا امیری نژاد
دوره 4، شماره 7 ، فروردین 1392، ، صفحه 9-20
چکیده
بافتهای تاریخی و فرهنگی شهرها آثار گرانبهایی از فرهنگ، دانش معماری و شهرسازی بومی‌اند و به عنوان جزئی از هویت اجتماعی هر قوم و کشوری تلقی می‌شوند. شهرهای تاریخی - فرهنگی فرصت‌های بسیاری برای گردشگران براساس منابع موروثی و باستانی دارند، به همین جهت مهمترین کانون های جذب گردشگران هستند. کلانشهر شیراز دارای سابقه فرهنگی- تاریخی ...
بیشتر
بافتهای تاریخی و فرهنگی شهرها آثار گرانبهایی از فرهنگ، دانش معماری و شهرسازی بومی‌اند و به عنوان جزئی از هویت اجتماعی هر قوم و کشوری تلقی می‌شوند. شهرهای تاریخی - فرهنگی فرصت‌های بسیاری برای گردشگران براساس منابع موروثی و باستانی دارند، به همین جهت مهمترین کانون های جذب گردشگران هستند. کلانشهر شیراز دارای سابقه فرهنگی- تاریخی غنی و برخوردار از مناظر و چشم اندازهای تاریخی دارای پتانسیل بالا برای جذب گردشگران داخلی و خارجی است. با این وجود آن چنان که باید نتوانسته است از این صنعت به عنوان منبع درآمد استفاده کند. عوامل گوناگونی در این مسئله دخیل‌اند، که عدم تناسب کاربری اراضی اطراف مجموعه زندیه به عنوان آثاری که از شهرت جهانی برخوردار هستند، می‌تواند از جمله‌ی این عوامل باشد. به نظر میرسد عمده ترین علت بوجود آمدن این ناسازگاری، مکانیابی یک سری ازکاربری‌های ناسازگار در شعاع چند متری مجموعه زندیه بوده تا از این طریق از تمرکز جمعیت موجود در این بخش از شهر برای عملکرد بهینه این کاربری-ها استفاده نموده و از ناسازگار بودن این کاربری‌ها با مجموعه آثار زندیه غافل ماندند. پژوهش حاضر با هدف ارزیابی تناسب کاربری‌های بافت قدیم شیراز با تأکید بر مجموعه زندیه، انجام گرفت که با توجه به ماهیت پژوهش از روش توصیفی- تحلیلی استفاده شده است. نتایج حاکی از آن است که کاربری اراضی این آثار از تناسب مطلوبی برخوردار نیستند که می‌توان با کمک گرفتن از سیستم اطلاعات جغرافیایی شرایط مناسبی را جهت تجزیه و تحلیل وضع فعلی کاربری‌های اطراف مجموعه زندیه فراهم نمود.
جغرافیا و برنامه ریزی شهری
علی خوشاب؛ محمد رحیم رهنماء
دوره 4، شماره 8 ، مهر 1392، ، صفحه 9-26
چکیده
بررسی‌ها در حوزه اقتصادی- اجتماعی نشان می‌دهد، فرسودگی بافتهای شهری علاوه بر موضوع کالبدی یک فرآیند اقتصادی و اجتماعی نیز هست. وجود 64000 هکتار بافت فرسوده در کشور نوسازی و بهسازی این بافت‌ها، مدیریت شهری را به چالش کشانده است. امروزه برنامه‌ریزان شهری به دنبال شناسایی بافتهای هستند، که در زمینه‌های اجتماعی و کالبدی در اولویت ...
بیشتر
بررسی‌ها در حوزه اقتصادی- اجتماعی نشان می‌دهد، فرسودگی بافتهای شهری علاوه بر موضوع کالبدی یک فرآیند اقتصادی و اجتماعی نیز هست. وجود 64000 هکتار بافت فرسوده در کشور نوسازی و بهسازی این بافت‌ها، مدیریت شهری را به چالش کشانده است. امروزه برنامه‌ریزان شهری به دنبال شناسایی بافتهای هستند، که در زمینه‌های اجتماعی و کالبدی در اولویت نوسازی و بهسازی قرار دارند. این مقاله سعی دارد به شناسایی و اولویت-بندی شاخصهای اقتصادی، اجتماعی، کالبدی و جمعیتی در حوزههای 12 گانه بافت فرسوده شهر جیرفت با 204 هکتار بافت مصوب بپردازد. شیوه تحقیق توصیفی- تحلیلی و مبتنی بر روش‌های کتابخانه‌ی، میدانی و پرسشنامه‌ایست، به منظور اولویت‌بندی شاخصهای مندرج و تعین ضریبشان 20 پرسشنامه تدوین و در اختیار کارشناسان سازمان عمران و بهسازی کرمان قرار گرفت، سپس با مشورت و همکاری شهرداری جیرفت، 100پرسشنامه در جهت تکمیل شاخصهای اقتصادی و اجتماعی در اختیار سرپرستان اصیل خانوارهای بافت توزیع شد. برای تحلیل داده‌ها از نرم افزار مدل ارزیابی چند معیاره AHP و نرم افزارGis استفاده شده است. نتایج این تحقیق در اولویت‌بندی شاخص‌ها از طریق نرم افزار Expert choice نشان می‌دهد، شاخص کالبدی با 0.502 امتیاز بعنوان شاخص اول در حوزه مداخله بافت شناخته شد و سپس شاخصهای اجتماعی، اقتصادی و جمعیتی با ضریب امتیاز 0.252 و 0.143 و در نهایت 0.102 در رتبه های بعد قرار گرفتند، سپس با ضریب شاخص‌ها در رتبه‌های به دست آمده، حوزههای شماره‌ی 6،9،10 دارای بدترین شرایط بهسازی و نوسازی و حوزههای شماره 4 و 3، 1 دارای شرایط به نسبت بهتری در بافت فرسوده‌ی تعیین شدند.
نظام سکونتگاهی و مسکن
نفیسه مرصوصی؛ علی احمدی
دوره 3، شماره 5 ، فروردین 1391، ، صفحه 9-22
چکیده
در مقاله حاضر وضعیت شبکه شهری در استانهای خراسان شامل خراسان شمالی، رضوی و جنوبی مورد بررسی قرار گرفته و میزان تعادل یا عدم تعادل حاکم برآن ارزیابی و تعیین گردیده است . هدف از انجام تحقیق حاضر بررسی و ارزیابی شبکه شهری استانهای خراسان و ارتباط فضایی شهرهای این استانها باهم است. روش بکار گرفته شده در پژوهش حاضر توصیفی – تحلیلی است ...
بیشتر
در مقاله حاضر وضعیت شبکه شهری در استانهای خراسان شامل خراسان شمالی، رضوی و جنوبی مورد بررسی قرار گرفته و میزان تعادل یا عدم تعادل حاکم برآن ارزیابی و تعیین گردیده است . هدف از انجام تحقیق حاضر بررسی و ارزیابی شبکه شهری استانهای خراسان و ارتباط فضایی شهرهای این استانها باهم است. روش بکار گرفته شده در پژوهش حاضر توصیفی – تحلیلی است . نتایج حاصله بیانگر این است که در سطح استان خراسان شمالی حاکمیت با شهرهای کوچک و میانی است و این امر منجر به تعادل نسبی در ساختار فضایی استان شده است. در حالی که درسطح استان خراسان رضوی حاکمیت از آن نخست شهر مشهد است. شبکه شهری استان خراسان جنوبی براساس روش آنتروپی نسبتاً متعادل است. دلیل این امر عدم وجود کلانشهری نظیر مشهد در این استان می باشد، به گونه ای که نخست شهر این استان در رده شهرهای میانی قرار دارد. راهکار اجرائی این پژوهش جهت نیل به شبکه شهری متعادل گسترش سرمایه گذاری های زیر بنایی در شهرهای متوسط و کوچک و اجرای سیاست های مناسب برای جذب جمعیت به آنها ست با اجرائی شدن این برنامه می توان اختلاف موجود در اندازه شهرها ی بزرگ و شهرهای رتبه پایین در سیستم شهری را کاهش داد و این خود گامی مؤثر در راستای متعادل سازی شبکه شهری و کاهش شکاف توسعه بین شهرهای بزرگ و شهرهای میانی و کوچک استان محسوب می گردد.
ژئومورفولوژی
هانیه امیدزاده؛ ارسطو یاری؛ محمد روشنعلی
دوره 5، شماره 9 ، اردیبهشت 1393، ، صفحه 9-28
چکیده
ژئوتوریسم به عنوان زیرشاخه‌ای از توریسم طبیعت‌گرا در کنار دیگر شاخه‌های گردشگری همچون گردشگری روستایی، فرهنگی و غیره از ظرفیت‌های بالقوه زیادی برای توسعه سرزمین و پایداری منابع طبیعی برخوردار است. ایران با تنوع گسترده در ساختارهای ژئومورفولوژیکی و زمین‌شناسی خویش از ظرفیت‌ها و توانمندی‌های بسیار زیادی در زمینه جاذبه‌های ...
بیشتر
ژئوتوریسم به عنوان زیرشاخه‌ای از توریسم طبیعت‌گرا در کنار دیگر شاخه‌های گردشگری همچون گردشگری روستایی، فرهنگی و غیره از ظرفیت‌های بالقوه زیادی برای توسعه سرزمین و پایداری منابع طبیعی برخوردار است. ایران با تنوع گسترده در ساختارهای ژئومورفولوژیکی و زمین‌شناسی خویش از ظرفیت‌ها و توانمندی‌های بسیار زیادی در زمینه جاذبه‌های ژئوتوریستی برخوردار بوده و لذا عرصه‌های جدیدی در زمینه فعالیت‌های گردشگری گشوده می‌نماید. استان لرستان در غرب ایران از جمله مناطقی است که از ظرفیت‌های بالقوه فرآوانی جهت توسعه فعالیت‌های ژئوتوریسم برخوردار است. هدف این پژوهش ارزیابی ظرفیت جاذبه‌های ژئومورفولوریکی به منظور توسعه‌ی ژئوتوریسم در منطقه مورد مطالعه است. این پژوهش از نوع پژوهش‌های بنیادی بوده و اطلاعات مورد نیاز به دو روش کتابخانهای و مطالعات میدانی گردآوری شده است. تحلیل ظرفیت‌های ژئوتوریستی بر اساس مدل پرالونگ نشان می‌دهد که آبشارتله زنگ به دلیل بالابودن ارزش علمی و زیبایی-ظاهری دارای بیشترین میزان قابلیت و توانمندی از لحاظ ژئوتوریستی را به خود اختصاص داده و دریاچه گهر نیز کمترین میزان توانمندی در میان لندفرم‌ها را دارند. همچنین نتایج این بررسی نشان می‌دهد که مدل پرالونگ از توانایی بالایی برای تحلیل ظرفیت‌های گردشگری برخوردار است.
سنجش از دور
محمد بافقی زاده؛ شهناز آبیار؛ عبدالنبی شریفی
دوره 5، شماره 10 ، مهر 1393، ، صفحه 9-28
چکیده
در بسیاری از شهرهای بزرگ و متراکم، الگوی مکانی کاربری های آموزشی به دلایل مختلف مانند قرارگیری کاربری های مزاحمی چون کاربری های صنعتی، نظامی، مراکز پمپ بنزین، کاربری درمانی و .... از وضعیت چندان مطلوبی برخوردار نمی باشد که همین باعث افت کیفیت خدمات مدارس و تاثیر نامطلوب روحی و جسمی بر روی دانش آموزان دارد. بنابراین در تحقیق حاضر دبیرستان ...
بیشتر
در بسیاری از شهرهای بزرگ و متراکم، الگوی مکانی کاربری های آموزشی به دلایل مختلف مانند قرارگیری کاربری های مزاحمی چون کاربری های صنعتی، نظامی، مراکز پمپ بنزین، کاربری درمانی و .... از وضعیت چندان مطلوبی برخوردار نمی باشد که همین باعث افت کیفیت خدمات مدارس و تاثیر نامطلوب روحی و جسمی بر روی دانش آموزان دارد. بنابراین در تحقیق حاضر دبیرستان های منطقه 2 و 4 شهر اهواز به عنوان نمونه مورد مطالعه قرار گرفته است. متغیرهای مورد مطالعه تحقیق؛ کاربری اداری، مسکونی، تجاری، فرهنگی، ورزشی، فضای سبز، نظامی، مذهبی، ایستگاه‌های آتش‌نشانی، جایگاه‌های سوخت‌رسانی، بهداشتی – درمانی ، صنعتی، خیابان‌های اصلی و پایانه های مسافربری می باشد. به منظور وزن دهی و تعیین اندازه اثر متغیرهای مورد مطالعه در هدف نهایی تحقیق از مدل FDAHP استفاده شده است. به منظور تهیه لایه نهایی با استفاده از گزینه Raster Calculator و استفاده از عملگر جمع ، لایه ها به روش همپوشانی با یکدیگر تلفیق شده است. نتیجه نهایی تلفیق لایه نشان می دهد که بیشتر مدارس منطقه 2 در وضعیت نامناسب از نظر الگوی همجواری و سازگاری با سایر کاربری های همجوار می باشد. بنابراین الگوی توزیع فضایی دبیرستان های منطقه 2 مطلوب نمی باشد. الگوی توزیع فضایی دبیرستان ها در منطقه 4 نشان می دهد که بیشتر مدارس منطقه 4 در وضعیت مناسبی از لحاظ قرار گیری و همجواری با کاربری های ناسازگار و سازگار قرار دارد. بنابراین الگوی توزیع فضایی کاربری دبیرستان در منطقه 4 مطلوب می باشد.
سعید امانپور؛ سمیه غلامی؛ فرحناز غفارزاده
دوره 6، شماره 11 ، اردیبهشت 1394، ، صفحه 9-24
چکیده
یکی از عملیات ضروری در مطالعات جغرافیایی شهرها، تجزیه‌وتحلیل رشد شهری با استفاده از داده‌های زمانی- مکانی میباشد. در این زمینه می‌توان با استفاده از شاخصهای آماری، گسترش افقی و رشد شهرها را اندازه‌گیری نمود. هدف اصلی این مقاله دیده‌بانی رشد شهری برای مناطق 9 گانه شهر شیراز در بازه زمانی 85تا91 و کمی‌سازی درجه آزادی رشد شهری، درجه ...
بیشتر
یکی از عملیات ضروری در مطالعات جغرافیایی شهرها، تجزیه‌وتحلیل رشد شهری با استفاده از داده‌های زمانی- مکانی میباشد. در این زمینه می‌توان با استفاده از شاخصهای آماری، گسترش افقی و رشد شهرها را اندازه‌گیری نمود. هدف اصلی این مقاله دیده‌بانی رشد شهری برای مناطق 9 گانه شهر شیراز در بازه زمانی 85تا91 و کمی‌سازی درجه آزادی رشد شهری، درجه گسترش افقی بیرویه شهری و درجه خوببودن رشد شهری است. به این منظور، از آزمون کای اسکور پیرسن برای بررسی درجه آزادی شهر و از آنتروپی شانون برای تعیین درجه اسپرال شهری استفاده شده است و درنهایت درجه خوببودن رشد شهری بررسی گردید. نتایج نشان می‌دهد که درجه آزادی کلی رشد شهری برای کل شهر بالا میباشد. در دوره زمانی 88تا89 رشد ساختوساز مشاهدهشده از رشد ساختوساز موردانتظار پایینتر است و نیز در منطقه1، رشد مشاهدهشده با رشد موردانتظار در ساختوساز شهری برابر میباشد. آنتروپی شانون کلی نیز با در نظر گرفتن کل شهر بیانگر متمرکزبودن آن میباشد و درنهایت آنالیز درجه خوب شهری، نشان می‌دهد که رشد شهر شیراز در دوره زمانی مذکور مطلوب بوده است و میزان آن در همه مناطق مثبت میباشد.
